Қырғызстан президенті Садыр Жапаров III Халық құрылтайында сөйлеген сөзінде Еуропарламентті республика ішкі істеріне араласпауға шақырды. Бұл мәлімдеме ЕО депутаттарының Қырғызстандағы адам құқықтарының жағдайы мен «Социал-демократтар» партиясының жетекшісі Темірлан Сұлтанбековтің дауыс сатып алу күдігімен қамауға алынуына қатысты резолюциясына жауап ретінде жасалды.
Жапаровтың айтуынша, ол Еуродепутат Тьери Марианидің пікірін қолдайды. Ол Қырғызстанның Еуропалық неоколониализмнің жаңа нысанына айналғанын және ЕО халықтардың өзара құрметі мен ынтымақтастығы принциптерін елемейтінін айтқан.
«Ол дұрыс айтты, Еуропарламент Қырғызстаннан мыңдаған шақырым жерде отырып, ешбір дәлелсіз шешім қабылдағанын түсінбеймін. Партия дауыс сатып алу кезінде ұсталды, біз оларды мадақтауымыз керек пе? Біз тәуелсіз мемлекетпіз, сондықтан біздің істерімізге араласпаңыздар,» – деді Жапаров.
Сонымен қатар, ол АҚШ Мемлекеттік департаментіне де үндеу жолдады. Президенттің айтуынша, АҚШ прозападтық ҮЕҰ мен БАҚ-ты қаржыландырады. Бұл ұйымдар қоғам мен медианы дамытуға қаржы алады деген желеумен үлкен сомаларды иемденеді, бірақ шын мәнінде жалған ақпарат таратып, өздерінің «қожайындарына» бұрмаланған есептер береді. Жапаров әсіресе АҚШ елшілігінің жабылған «Kloop Media» қорын тікелей қаржыландырғанына наразы екенін білдірді.
«Елшілік оларға неге ақша береді, түсінбеймін. Олар мұндай іспен айналыспауы керек,» – деді ол.
«Сіздер онсыз да бәрін білесіздер. Оларға қарсы сот ісі басталғанда, олар сөз бостандығына қысым жасалып жатыр деп айқайлай бастайды. АҚШ Мемлекеттік департаментінің басшыларына айтарым: егер ақшаны қайда жұмсарыңызды білмесеңіздер, бізге тікелей жіберіңіздер. Біз бұл қаржыны мақсатты түрде жұмсаймыз. Журналистиканы дамыту керек болса, дамытамыз. Сөз бостандығын қажет етсеңіздер, оны қамтамасыз етеміз. Қаражатты тиімді бөлеміз және сіздерді алдамай, нақты есеп береміз,» – деді Қырғызстан басшысы.
Президент Дональд Трамптың жалған ақпарат таратқан БАҚ-қа қарсы сотқа берген мысалын келтіріп, өзі де Қырғызстандағы прозападтық бір басылымды сотқа беру арқылы ұқсас істі жеңе алатынын айтты. Бірақ ол жалған жаңалық бір күн бойы сайтта ілініп, халықаралық резонанс тудырғанына және кешірім сұрап, материалды өшіргеніне қарамастан, сотқа шағымданбағанын мәлімдеді. «Енді сөз бостандығы бар ма, жоқ па, өздеріңіз шешіңіздер,» – деді Жапаров.
Telegram-дағы «DTM» арнасының авторлары Жапаровтың мәлімдемелерін Қырғызстандағы шетел агенттерін тазалау науқанының жалғасу контекстіне жатқызып, бұл АҚШ Мемлекеттік департаментіндегі өзгерістермен үндес болуы мүмкін деп болжайды.
Айта кетсек, Жапаровтың Мемлекеттік департаментке бағытталған сыны Орталық Азиядағы жобаларға бөлінген қаражаттың жымқырылғаны туралы қауесет тараған тұста айтылды. Бұл істерге АҚШ елшіліктері мен Вашингтоннан қаржыландырылған ҮЕҰ-лар араласқан көрінеді, ал бұл мәселелерді АҚШ-тың Дипломатиялық қауіпсіздік қызметі (DSS) тергеп жатыр.
«DTM» мәліметінше, Дональд Трамптың инаугурациясынан кейін оның командасы осы даулы аудиттің нәтижелерін өз мақсатында пайдаланып, Мемлекеттік департаментті қайта құрылымдауы мүмкін. АҚШ-тың кейбір аймақтық шенеуніктері алдын ала әрекет етіп, елшілік қызметінен кетуге шешім қабылдаған. Мысалы, АҚШ-тың Қазақстандағы елшісі Дэниел Розенблюм 20 қаңтарда, Трамптың инаугурациясы күні, отставкаға кететінін жариялады.
Ал Қырғызстанда салық қызметкерлеріне қатысты іс қызу талқылануда. Президенттің айтуынша, осы себепті Ротшильдтердің «досы» саналатын Қырғызстан Министрлер Кабинетінің басшысы Ақылбек Жапаров отставкаға жіберілген. «DTM» деректеріне сүйенсек, бұл іске шетел агенттерінің ҮЕҰ-лары қатысқан бірқатар эпизодтар кіреді.