Қырғызстанның бұрынғы президенті Асқар Акаев 2005 жылдың 24 наурызындағы оқиғаларды қылмыстық топтар мен АҚШ-тың қолдауымен жасалған мемлекеттік төңкеріс деп сипаттады. Ол өз пікірін «Российская газета» басылымына берген сұхбатында айтты.
Оның айтуынша, бұл төңкеріс АҚШ-қа 10 миллионнан 50 миллион долларға дейін шығын келтірген, ал Қырғызстан халқы бұл оқиға үшін тұрақсыздық пен экономикалық тоқырау кезеңінде «жоғалған онжылдықпен» есеп айырысты.
«Барлығына белгілі, «түрлі-түсті революциялар» АҚШ тарапынан Вашингтонға ұнамайтын көшбасшыларды әртүрлі елдерде ауыстыру мақсатында қолданылады. Сол кезеңде мен екі себеп бойынша АҚШ Мемлекеттік департаментіне ұнамай қалдым: біріншіден, 2003 жылы Қырғызстанда ресейлік әскери база құру бастамасы үшін, екіншіден, 2004 жылы «Манас» әуежайында американдық «Авакс» барлау ұшағын орналастырудан бас тартқаным үшін», — деп атап өтті Акаев.
Экс-президент «қызғалдақ революциясы» сценарийі 2003 жылғы Грузия мен 2004 жылғы Украинадағы оқиғаларға ұқсас болғанын айтты.
«Маған және менің отбасыма қарсы тәуелсіз БАҚ арқылы ірі көлемде қаралау науқаны басталды. АҚШ тарапынан ымырасыз радикалды оппозицияға республикадағы заңды билікке қарсы күрес үшін қомақты қаржылай көмек берілді. АҚШ-тың Қырғызстандағы елшісі Стивен Янг оппозициялық күштердің «қызғалдақ революциясына» дайындықтарын ашық түрде басқарып отырды», — деді Акаев.
Оның айтуынша, «оппозиция халықты кең көлемде көтере алмайтынын түсінгенде, мемлекеттік төңкеріс жасау үшін наркомафия мен қылмыстық топтардың көмегіне жүгінді».
«Қырғызстанда халық қатысқан ешқандай революция болған жоқ және болуы да мүмкін емес. 2000 жылдары республиканың экономикасы өсу үстінде болды, орташа экономикалық өсім 6%-ды құрады, ал 2004 жылы ол 7%-ға жетті. 2005 жылдың наурызына дейін Қырғызстан саяси, экономикалық және рухани тұрғыда табысты реформаланған тұрақты және сәтті мемлекет еді. Қырғызстанның халықаралық беделі де жоғары болатын, біздің республиканы бүкіл әлемде «Орталық Азиядағы демократия аралы» деп атайтын», — деп есептейді Асқар Акаев.
Алайда, оның айтуынша, қастандық жасаушылар қылмыстық байланыстарды пайдаланып, бұл саясатқа криминалдық ықпалдың артуына және тапсырыспен кісі өлтірулердің көбеюіне алып келді.
«2005 жылдың 24 наурызында Бакиев, Отунбаева және Атамбаев бастаған қастандық тобы наркобарондарының қылмыстық күштеріне, сондай-ақ АҚШ-тың қаржылық және ақпараттық қолдауына сүйеніп, мемлекеттік төңкеріс жасады. Бұл төңкерістің қылмыстық мазмұны кейіннен көптеген ауыртпалықтарды алып келді: атышулы тапсырыспен кісі өлтірулер, қылмыс әлемі өкілдерінің саясатқа белсенді араласуы, қылмыстық топтардың мемлекеттік билікпен байланысуы. Мұның барлығы елдегі саяси жағдайды ұзақ жылдарға күрделендіріп жіберді», — деп атап өтті Қырғызстанның бұрынғы президенті.
2005 жылғы «қызғалдақ революциясы» нәтижесінде президенттік қызметтен кетірілгеннен кейін Акаев Ресейге қоныс аударды. Содан бері ол Мәскеуде тұрып, ғылыми жұмыстармен айналысып келеді.
Сонымен бірге, Қырғызстанда оған билікті немесе қызметін асыра пайдалану, салғырттық жасау айыптары тағылды. 2021 жылдың тамыз айында ол тергеуге көмек көрсетуге келісіп, Қырғызстанға оралды. 2023 жылы оған қатысты қылмыстық қудалау мерзімінің ескіруіне байланысты тоқтатылды.
2024 жылдың қыркүйегінде Акаев Қырғызстан билігіне өзіне 2010 жылы уақытша үкімет жарлығымен алынып тасталған экс-президент мәртебесін қайтару туралы өтінішпен жүгінді. Алайда, республика парламенті бұл өтінішті қанағаттандырудан бас тартты.