Munarmedia.kz.15.07.2025 ж. /Астана/-Қазақстанда азық-түлік қауіпсіздігі мәселесі қайта өзекті сипат алып отыр. Energyprom.kz сарапшыларының талдауынша, 2025 жылдың алғашқы төрт айында елдегі бірқатар негізгі азық-түлік түріне деген сұраныс дерлік толықтай импорт арқылы қамтамасыз етілген.
Ең алаңдатарлық жағдай қант нарығында. Биыл сатылған қанттың 73,8%-ы сырттан әкелінген, оның басым бөлігі — Ресейден. Егер көршілес елдер, әсіресе Мәскеу экспорттық квоталарды қысқартса, Қазақстан қайтадан қант тапшылығына ұрынып, баға күрт көтерілуі мүмкін.
🛑 Импорттың ең жоғары үлесі байқалатын тағам түрлері:
-
Шай мен кофе – 76,3%
-
Шоколад – 61%
-
Ашытқы – 62,8%
-
Балық және теңіз өнімдері – 51,7%
-
Приправа, жаңғақ пен консервіленген көкөністер – көбіне шетелден
Бұған қоса, ірімшік, жеміс-жидек, көкөніс, шұжық, макарон және құс еті сияқты өнімдердің де импорт үлесі айтарлықтай жоғары (бірақ әзірге 50%-дан аспайды).
📉 Азық-түлік импортына тәуелділік Қазақстан үшін тек экономикалық емес, геосаяси тәуекел де туғызады. Қазір әлемде азық-түлік тапшылығы, экспорттық шектеулер мен логистикалық дағдарыстар көбейіп келе жатқанда, ішкі нарықты шетелдік өнімге байлап қою — қауіпті саясат, дейді сарапшылар.
«Ішкі өндірісті әртараптандырмай, агросаланы жүйелі түрде қолдамай, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүмкін емес», — деп жазады Energyprom.kz.
📊 Қазақстан бұған дейін де бірнеше рет қант, жұмыртқа, пияз, күнбағыс майы сияқты өнімдердің тапшылығын бастан өткерді. Мұндай дағдарыстар сыртқы нарықтағы өзгерістерге шамадан тыс тәуелділіктен туындайды. Ал ішкі өндіріс әлі күнге дейін импортпен толық бәсекеге түсе алмай отыр.
💡 Сарапшылардың пайымынша, қазіргі ахуалды өзгерту үшін:
-
Агроөнеркәсіп кешеніне тікелей инвестицияны арттыру,
-
Шикізат экспортына тәуелділікті азайтып, терең өңдеу өндірісін дамыту,
-
Инфрақұрылым мен логистиканы жақсарту,
-
Аймақтық кооперацияларды жолға қою қажет.
Сондай-ақ, азық-түлік қауіпсіздігі мәселесін тек маусымдық емес, стратегиялық деңгейде қарау керектігі айтылып отыр.