Munarmedia.kz 27.11.2025 /Астана/ Қазақстанның сыртқы қарызы биылғы жылдың алғашқы жартыжылдығында тарихи максимумға жетіп, 172,8 млрд долларды құрады. Бұл көрсеткіш сарапшылар арасында алаңдаушылық туғызды. «Қазақстанның Социалистік партиясы» порталы таратқан талдауда қарыз «көтере алмайтын деңгейге жетуі мүмкін» деген ескерту жасалады. Қарыздың ЖІӨ-ге қатынасы 59,2% деңгейінде.
Премьер-министр Олжас Бектенов сыртқы қарыздың қазіргі деңгейін «салыстырмалы түрде қабылдауға болатын» деп бағалағанымен, экономистер тәуекелдердің күшейіп отырғанын айтады. Соңғы бір жылда өсімнің негізгі бөлігі мемлекеттік және квазимемлекеттік сектор есебінен қалыптасқан — бұл саладағы қарыз 8%-ға артқан. Дегенмен жалпы қарыздың 71%-ы жеке компаниялардың үлесінде.
Сыртқы қарыз құрылымына қарағанда оның 53,6%-ын ішкі фирмааралық займдар құрайды. Бұл қаражаттың басым бөлігі мұнай-газ секторына бағытталады.
Бұған қарамастан, Қазақстанның қаржылық тұрақтылығы белгілі бір деңгейде сақталып отыр. Себебі Ұлттық қор мен Ұлттық банктің халықаралық резервтері 112 млрд долларды (ЖІӨ-нің 38%-ы) құрайды. Бұл қазіргі мемлекеттік қарызды толық жабуға жеткілікті көлем.
Алайда бұл қауіптің толық сейілгенін білдірмейді. Қаржы министрі Мәди Такиев алдағы үш жылда 24 трлн теңге көлемінде қосымша қарыз тарту жоспарын жариялаған. Сарапшылардың айтуынша, бұл үрдіс жалғаса берсе, мемлекеттік қарыз 2028 жылға қарай 57 трлн теңгеге дейін екі еселенуі мүмкін. Мұндай өсім бюджет мүмкіндіктерін шектеп, экономиканы қолдау шараларын әлсіретуі ықтимал.
Қажет болса, осы тақырып бойынша қысқа жаңалық, инфографикаға арналған мәтін немесе аналитикалық колонка да дайындап бере аламын.