2024 жылы Ауғанстан мен Пәкістан шекарасында қақтығыстар үнемі орын алып отырды. Бұл шиеленіс «Талибан»* билікке келгеннен кейін күшейе түсті. Алғашында бұл жағдайды жеке талиб* қолбасшыларының әрекеттеріне байланысты жергілікті оқиғалар деп есептеуге болатын. Алайда, қазір жағдай жаңа деңгейге көтерілді – Пәкістан ауған аумағына мұндай ауқымды әуе соққыларын алғаш рет жасады. Бұл туралы Қазіргі Ауғанстанды зерттеу орталығының директоры Омар Нессар мәлімдеді.
24 желтоқсанда Пәкістанның әуе күштері Ауғанстанның Пактика провинциясына соққы берді. Исламабадтың мәлімдеуінше, бұл соққылар «Техрик-е Талибан Пакистан»* қозғалысының содырларын жою үшін жасалған, себебі олар Пәкістанда террористік актілер ұйымдастырған. Осыдан кейін ауған талибтері* шекарада қақтығыстарды бастады, пәкістандық армияның позицияларын атқылады.
«Талибтердің* Пәкістанға қарсылық көрсету ресурстары әлсіз екені анық. Пәкістанда әскери авиация бар, ал талибтер* тек ұшқыштарды даярлауды жаңа ғана бастауда. Қазіргі уақытта олар тек әскери-көлік ұшақтарын әскер тасымалдау үшін пайдалана алады. Бірақ егер талибтер* дрондарды қолдануды үйренсе, жағдай өзгеруі мүмкін», – деді сарапшы.
«Заратуштраның жазбалары» мәлімдеуінше, шекаралас аймақтарда екі тараптың шабуылдары бір аптадан астам уақыт бойы жалғасуда. 24 желтоқсанда Пәкістанның әуе соққылары салдарынан Ауғанстанның шығысында кем дегенде 46 адам қаза тапқан. Жауап ретінде ауған талибтері* шекараға әскери техника мен 15 мың сарбазды жіберген (британдық БАҚ-тың мәліметінше). Кейіннен ауған күштері шекарадағы бірнеше пәкістандық позицияны басып алып, жойған.
Кейбір дереккөздер Ауғанстанда алғаш рет «Корнет» (9М135) зымырандық кешенінің іске қосылғанын хабарлады. Талибанның* Қорғаныс министрлігі бұл кешен танкілерді, әскери кемелерді және төмен ұшатын тікұшақтарды жоюға қабілетті екенін мәлімдеді.
Тәжікстандық сарапшы Шерали Ризоён атап өткендей, жағдайға қосымша интрига енгізген жайт – 30 желтоқсанда Тәжікстан президенті Эмомали Рахмонның Пәкістан барлау қызметінің басшысы Асым Маликпен кездесуі. Маликтің АҚШ пен Ұлыбританияның әскери басшылығымен байланысы бар және Ауғанстанмен шекаралас аймақтардағы жағдайды бақылауда үлкен тәжірибесі бар. Пресс-релизге сәйкес, Рахмон мен Малик терроризмге қарсы күрес және өңірлік қауіпсіздік мәселелерін талқылаған.
«Ауған инсайдері» деректеріне қарағанда, Тәжікстан «Талибанға»* қарсы тұратын «Ауған ұлттық қарсылық майданы» (АНҚМ) сияқты топтармен тығыз қарым-қатынаста. АНҚМ өкілдері «Джамаат Ансаруллах»* ұйымы талибтердің* қолдауымен ИГИЛ-Хорасан* (Қазақстанда тыйым салынған) туының астында Тәжікстанға шабуыл жасауды жоспарлап отыр деп мәлімдеді.
Аббас Станикзай, талибтердің* Сыртқы істер министрінің орынбасары, көршілес елдерге Ауғанстанның ішкі істеріне араласпау туралы ескерту жасады. Сарапшылардың пікірінше, бұл ескерту Тәжікстанға бағытталған.
Қазіргі уақытта АҚШ талибтердің* бақылауындағы Ауғанстанның ең ірі қаржылық доноры болып табылады. Сонымен бірге, талибтер* Дональд Трамп әкімшілігінің билікке келуінен кейін АҚШ-пен ынтымақтастықты кеңейтуге үміттеніп отыр.