Шет ауданында төтенше жағдай: Бектеновтың тапсырмасы тек үш айдан кейін орындала бастады, ал шенеуніктер электр жарығының сөнетінін алдын ала білген
Шенеуніктер электр жарығының сөнетінін біліп, ТЖ-ның орын алуына жол берді
20 ақпанда Шет ауданында төтенше жағдай режимі жарияланды. Себебі үш мыңға жуық үй мен әлеуметтік нысандар жарықсыз қалды. Бұл тұрғындардың байланыссыз қалуын, электр қазандықтары мен су сорғыларының жұмысын тоқтатуын білдіреді. Кейбір тұтынушыларға ғана апаттық электрмен жабдықтау қосылды. Кешке қарай 27 ауылдың тек 14-іне ғана электр қуаты берілді, қалғандарына жарық тек түнде қосылды.
Шенеуніктер жағдайды неге бақылауда ұстамады?
Бұл жерде мәселе тек жарықтың сөнуімен шектелмейді. Көптеген сұрақтар жауапсыз қалды. Біріншіден, былтыр желтоқсан айында премьер-министр Олжас Бектенов облыс басшылығына "Шет-Энерго" ЖШС-нің мүлкін мемлекет меншігіне қайтару мәселесімен айналысуды тапсырған. Бірақ бұл мәселені тек сот арқылы шешуге болады.
Екіншіден, шенеуніктер бұл коммуналдық апаттың болатынын алдын ала білген. "Қазақмыс" корпорациясына қарасты электр тарату компаниясы бірнеше басшыға ресми ескерту жіберген.
"Жезқазған РЭК" АҚ 2025 жылғы 13 ақпанда бұл туралы облыс әкімі Булекпаевқа, аудан әкімі Мұхтаровқа, табиғи монополияларды реттеу департаментінің басшысы Бейсеновке, ТЖ департаментінің полковнигі Аманбаевқа, энергетикалық қадағалау департаментінің басшысы Хасеновке, KEGOC басқарушы директоры Керімқұловқа және KEGOC "Орталық МЭС" филиалының директоры Қаракесековке ресми хат жіберген.
Хатта "Шет-Энерго" ЖШС-нің электр энергиясының шығындары мен шаруашылық қажеттіліктеріне арналған сатып алу келісімшарты болмағандықтан, "ЖезРЭК" электр энергиясын "келісімшартсыз тұтынудың алдын алу үшін" шектеуге немесе толық өшіруге мәжбүр болатыны айтылған.
18 ақпанда сағат 11:00-ден 12:00-ге дейін, ал 19 ақпанда 11:00-ден 13:00-ге дейін электр қуаты сөндірілген. 20 ақпанда сағат 11:00-ден бастап электр беру толық тоқтатылған. Бұл дегеніміз, облыс және аудан әкімдері, сондай-ақ KEGOC пен департаменттердің басшылары жарықтың сөнетінін бір апта бұрын білген. Бірақ ешқандай әрекет жасалмады.
Халықтың наразылығы күшейді
Әлеуметтік желілерде аудан тұрғындарының бейнежазбалары тарала бастады. Бір блогердің парақшасында "Шет-Энерго" мүлкін мемлекетке қайтаруды талап еткен ауыл тұрғындарының үндеуі жарияланған. Кейбір тұрғындардың киіміне ілінген микрофоннан бұл жазбаны блогер емес, басқа біреу ұйымдастырғаны байқалады. Егер бұл ақылы контент болса, онда үш ай бойы ештеңе істемеген "тапсырыс берушілер" қайда болды деген сұрақ туындайды.
"Шет-Энерго" директоры бұл мәселе сотта шешілуі тиіс еді деп мәлімдеді. Сонымен қатар, 20 ақпанға қараған түні бес қосалқы станцияның күштік кабельдері қиылып кеткен. Директор бұл қарапайым вандализм емес, тек мамандар ғана жасай алатын әрекет деп есептейді.
"Халыққа қызмет көрсетіп отырған екі монополист пен биліктің арасындағы мәселелердің салдарынан ең көп зардап шеккен – қарапайым халық. Қызмет ақысын уақытылы төлеп отырсақ та, неге жарықсыз отыруымыз керек?"
"Жаңа Қазақстанда өмір сүріп жатырмыз, бірақ біздің ауданымыз қашан көркейеді?"
"Мәселені шеше алмайтын басшылар орындарынан кетсін!"
Электр жарығының үзілуі халықтың тұрмыс сапасына үлкен әсер етті. Көптеген үйлердегі электр пештері істен шығып, кейбіреуі тіпті жарылу қаупіне тап болды. Жазда тоңазытқыштарсыз тамақ бұзылып кетеді.
Облыс әкімдігі жағдайды бақылауға алды ма?
Аудан әкімі Мұхит Мұхтаров өзінің әлеуметтік желідегі парақшасында:
"Бүгін тәуелсіз аудиторлар "Шет-Энерго" компаниясына тиесілі электр желілері мен қосалқы станцияларды тексеруге кірісті. Мақсат – ақауларды анықтап, жөндеу жұмыстарын жоспарлау. Қазіргі уақытта барлық ауылдарға жарық берілді. Жағдай менің бақылауымда", – деп жазды.
Алайда облыс әкімі Ермағанбет Бөлекпаев және оның бес орынбасары бұл жағдайға қатысты ешқандай мәлімдеме жасаған жоқ. Бөлекпаевтың өзі Шет ауданына қарасты Успенка ауылынан шыққан, ал оның саяси карьерасы Мәжіліс төрағасы Ерлан Қошановпен тығыз байланысты.
Тұрғындар мен журналистер оның кем дегенде онлайн-кездесу ұйымдастырып, жағдайға түсініктеме беруін күткен. Бірақ бір аптадан бері биліктен ешқандай нақты жауап жоқ.
Ең басты сұрақтар әлі де ашық күйінде қалып отыр:
Облыс әкімдігі неге бұл жағдайды алдын ала шешпеді?
"Шет-Энерго" мүлкіне қатысты сот процесі бола ма?
Энергожелілерді жөндеуге кім қаржы бөледі?
Әзірге бұл сұрақтарға жауап жоқ.