Munarmedia.kz. 10.07.2025 / Астана-Зәңгезур дәлізінің мәселесінде Армения Премьер-министрі Никол Пашинянға алғыс айту орынды. Сонымен қатар, Украинаға қолдау көрсетіп, Кремльдің агрессиялық әрекеттеріне қарсы нақты ұстаным танытқан Әзербайжан Президенті Ильхам Әлиевке де құрмет білдіріледі. Армения мен Әзербайжан арасында бейбіт келісімге келуге бағытталған үдерістің жандана түсуі тек Оңтүстік Кавказ үшін ғана емес, Орталық Азия мемлекеттері үшін де жаңа мүмкіндіктер ашып отыр. Бұл серпіліс Никол Пашинянның дербес әрі батыл қадамдарынсыз мүмкін болмас еді. Ол қиын геосаяси жағдайда әрекет етіп, біртіндеп Ресейдің ықпал инфрақұрылымын бұзып, өз елін Мәскеудің уысынан шығаруға күш салып келеді.
Соңғы 35 жылда соғыс жағдайында болған көршілес екі халық — армяндар мен әзербайжандар — өзара түсіністікке қол жеткізіп, тату көршілікке қайта оралуда. Ендігі келісімдер мен жоспарлар Ереван мен Бакудің мүддесіне сай жасалып жатыр. Бұл – бұрынғыдай Ресей мен Иранның емес, тікелей аймақ мемлекеттерінің еркімен жүріп жатқан үдеріс.
Бұған дейінгі қайшылықтардың басты себептерінің бірі — Ресейдің деструктивті араласуы болатын. Енді оның ықпалы азайған сайын, тараптар бейбітшілікке тезірек қол жеткізе бастады. Кремль соңғы рет Әзербайжанмен жанжал тудырып, бір мезгілде Арменияда жағдайды ушықтыруға тырысқанда, өз ішінде дағдарысқа тап болды. Мәскеу Анкарасыз бұл аймақта ештеңе шеше алмайтыны анықталды. Түркиясыз Әлиевпен диалог жүргізе алмауы – Ресей үшін күтпеген жайт. Бұған дейін Кремль Қазақстанды, Әзербайжанды, Арменияны, Грузияны, Балтық елдерін жылдар бойы қорлап келген. Бірақ Кавказда алғаш рет нақты қарсылыққа тап болды.
Кейін бұл тізбек жалғасын тапты: Қазақстан енді Мәскеудің шабуылдарына төзбей қойды. Аймақтағы елдер Ресейдің бұрынғыдай ықпал ете алмайтынын анық түсіне бастады.
Соңғы 11 жылда Ресей халқы "Батысқа қарсы күрес", "НАТО-мен соғыс", "дәстүрлі құндылықтарды қорғау" деген ұрандармен сендіріліп келді. Алайда қазіргі ахуал мүлде басқа шындықты паш етті:
Ресейдің НАТО-мен шекарасы екі есеге ұзарды, ал НАТО-ның әскери әлеуеті тек Еуропаның өзінде-ақ Ресейден 5 есе асып түсті;
Беларусь Президенті Лукашенко АҚШ және Қытаймен қарым-қатынасты ашық түрде дамытуға кірісті;
Украина Ресейдің стратегиялық авиациясына Байкал мен Мурманскте соққы беріп, тылдағы әскери зауыттарға дейін жойып жатыр;
Сирияда Ресей базасын жабу туралы талаптар айтылып, Асадты тапсыру және соғыс шығынын өтеу мәселесі көтерілуде;
Кавказдан ресейлік бітімгерлер шығарылып, аймақтың болашағы енді Мәскеусіз шешілуде. Түркияның (Пәкістан қатысуымен) әскери базасы туралы мәселе ақпараттық кеңістікте қызу талқыланып жатыр. База құрылмаса да, бұл символикалық қадам ретінде маңызды;
Грузияда "кім одақтас – Кремль ме, Анкара ма?" деген сұрақ өткір тұр;
Ресей Иранға нақты емес, тек ауызша қолдау көрсетті;
Орталық Азия елдері енді коридорлар мен интеграциялық жобаларды Ресейсіз іске асыруға талпынып отыр.
Ресей қазіргі таңда "Талибанмен" де серіктестік орнатты. Үндістан мен Пәкістан өзара соғысты Ресейдің араласуынсыз тоқтатты. Енді Қытай кіммен, қашан және қанша соғысатынын өзі шешіп отыр. Солтүстік Корея Ресейдің әлсіздігін пайдаланып, жаңа технология мен ресурстарды алып жатыр — бұл да Қытай үшін тиімді жағдай.
Тынық мұхит флотының әлеуеті жойылып, теңіз жаяу әскері Украинада үлкен шығынға ұшырады. Ресейдің "ұлы держава" ретіндегі бейнесі бүгінде тек Африкада ғана әлсіз көрініс табуда.
Осы күрделі үдерістің барлығында Армения Премьері Пашинян мен Әзербайжан Президенті Әлиевтің шешуші рөлі айқын байқалады. Олардың бастамалары Ресей медиасында жаңа үнмен естілуде. "НАТО-мен соғыс" мифі өзінің шынайы салмағын жоғалтып барады.
Ресей қоғамында енді ашық түрде: "Қолымыздан ештеңе келмей тұрып, жеңіс жариялай салғанымыз дұрыс емес пе?" деген пікірлер айтыла бастады