Бұл еңбек – 2022 жылғы қаңтар айындағы қайғылы оқиғалардың ең толық әрі шынайы көрінісін беруге ұмтылған ауқымды зерттеудің нәтижесі. Кітап тек қана құрғақ фактілермен шектелмейді. Ол куәгерлердің көптеген мәліметтеріне, қоғам қайраткерлерінің пікірлеріне, халықаралық сарапшылардың тұжырымдарына және ресми деректерге терең талдау жасайды.
Кітаптың тұсаукесеріне 50-ден астам адам – жазушылар, қоғам қайраткерлері және автордың достары қатысты. Олардың қатарында Әлия Бөпежанова, Раушан Бүркібаева-Нүкенова, Юрий Серебрянский, Үміт Тәжкен және басқалар болды.
Кітаптың ерекшелігі – дереккөздердің көптүрлілігі мен автордың бірегей көзқарасында. Ғабдуллин елдің әртүрлі өңірлеріндегі – Маңғыстаудан Алматыға, Шығыс Қазақстан облысынан Талдықорғанға дейінгі оқиғаларға қатысушылармен және куәгерлермен жеке кездескен. Кітапқа қарапайым азаматтардың әңгімелерімен қатар құқық қорғау органдарының өкілдерімен, қоғамдық комиссиялар мүшелерімен, дәрігерлермен, журналистермен, қаза тапқандардың жесірлері мен ата-аналарымен сұхбаттар енгізілген. Бұл адамдардың көпшілігі алғаш рет авторға өз қайғысы мен жоғалту сезімдерін бөліскен.
Мысалы, екінші тарауда автор Жаңаөзен қаласының қоғамдық кеңес мүшесі Орынбасар Күлбеновтың сөздерін келтіреді. Күлбенов Жаңаөзенде тәртіпті сақтау ісінде белсенділердің маңызды рөл атқарғанын атап өткен. Оның айтуынша, 5 қаңтарда полициямен кішігірім қақтығыстар болған, ал 6 қаңтарда халық алаңға қайта жиналған. Алайда, ішімдікке еліткен жас жігіттер тәртіпті бұза бастаған кезде, белсенділер олардың әрекеттеріне тез тосқауыл қойған.
Ал Алматыда «сақалдылар» Орталық музейге кіріп, өздеріне қылыштар мен найзаларды беруді талап еткен. Олар музейде шамамен 5 сағат болған, тіпті штаб ұйымдастыруды көздеген. Алайда музей директорының орынбасары оларды ешнәрсеге тиіспеуге көндірген. Осындай оқиғалар кітапта өте көп.
Автор «Қаңтар-22» оқиғасының себептері, тәртіпсіздіктердің артында кім тұрғаны және бейбіт шерулердің жаппай зорлық-зомбылыққа неге айналғаны сияқты күрделі сұрақтарға жауап іздейді.
Ғабдуллиннің пікірінше, қаңтар оқиғалары қоғамның наразылық әлеуетін пайдалана отырып, ұйымдастырылған мемлекеттік төңкеріс әрекеті болған. Ол стратегиялық нысандарға жасалған үйлестірілген шабуылдарды, күштік құрылымдардың кейбір өкілдерінің саботажын және кәсіби дайындықтан өткен содырлардың әрекеттерін егжей-тегжейлі сипаттайды.
Енді біз мұндай қайғылы жағдайды болашақта болдырмаудың жолдарын ойлауымыз керек.