Munarmedia.kz — 15.11.2025-Орталық Азияның құнды табиғи ресурстары туралы сөз қозғағанда әдетте мұнай, газ, металлдар ойға келеді. Бірақ Өзбекстанның Муйнак ауданында ашылған жаңа газ кен орны тек энергетика саласына ғана емес, аймақтың әлеуметтік-экономикалық өміріне де серпін беруі мүмкін.
Каракалпакстандағы бұл кен орнын Узбекнефтегаз өкілдері «соңғы жылдардың ең перспективалысы» деп атады. Тереңдігі 4,7 шақырымнан асатын ұңғымаларда аномалды жоғары қысым тіркелген. Бұрғылаудың алғашқы бес метрінде бір ұңғыма 100 миллион текше метр газ шығарды. Бұл — тек алғашқы қадам болса да, аса үлкен көрсеткіш.
Ең қызығы – Өзбекстан бұл кен орнын шетелдік инвесторларды тартпай-ақ өз күштерімен игермек ниетте. Мемлекеттің ақшасы, тәжірибесі және білікті кадрлары бар. Бұл – біз үшін маңызды сабақ. Өйткені кейбір көршілеріміз табиғи ресурстарын жалға беру арқылы қысқа мерзімді пайдаға жүгінеді, ал ұзақ мерзімді даму жоспары бұзылып кетеді.
Муйнак – бұрын Арал теңізінің бойындағы гүлденген порт қала, балық өнеркәсібінің және климаттық туризмнің орталығы. Бірақ теңіз тартылған соң қала дерлік қаңырап қалды. Топырағы тұзбен ластанған, желмен тасымалданатын тұзды борандар, жұмыссыздық, ауыл шаруашылығына жарамсыз жерлер – бәрі Муйнакты «өлген қалаға» айналдырды.
Жаңа газ кен орнының игерілуі Муйнаққа жаңа өмір сыйлауы, жаңа жұмыс орындарын ашуы, инфрақұрылымды жақсартып, экономикалық рөлін қайта қалпына келтіруі мүмкін.
Бұл оқиға тек Өзбекстан үшін ғана емес, бүкіл өңір үшін маңызды сигнал:
-
Табиғи ресурсты дұрыс басқару – аймақтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға жол ашады.
-
Шетелдік компанияларға тәуелділіксіз, өз күшімізбен даму стратегиясы мүмкін.
-
Тарихы ауыр аймақтарды экономикалық өмірге қайта қосу – дұрыс саясат пен жоспарлаудың нәтижесі.
Егер Муйнақтағы жобалар жоспар бойынша жүзеге асса, бұл тәжірибе Қазақстан үшін де үлгі болуға тиіс. Өкінішке қарай, бізде табиғи ресурстарды көбіне шетелдік компанияларға төмен бағаға беріп жіберу дәстүрге айналған. Өзбекстан мысалы – бұл саясатқа қарсы нақты және нәтижелі дәлел.
Муйнакқа газ қазынасы арқылы жаңа өмір сыйлау – тек энергетикалық жетістік емес. Бұл – экономикалық тәуелсіздік, әлеуметтік қайта тірілу және ұзақ мерзімді даму стратегиясы. Өзбекстан осыны көрсетті. Енді біздің кезегімізде — сабақ алу, талдау жасау және өз жолымызды дұрыс таңдау.