Munarmedia.kz — 15.11.2025 Ресейдегі соңғы бастамалардың бірі – жүргізуші куәлігін тану мәселесі. Ресей Мемлекеттік думасының спикері Вячеслав Володин Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Абхазия және Оңтүстік Осетия азаматтарына олардың ұлттық куәліктерін Ресейде жұмысқа тұру кезінде қолдануға мүмкіндік беруді ұсынды.
Қарапайым елестетсек, бұл – тек жүргізуші куәлігіне қатысты жеңілдік емес. Бұл – еңбек миграциясын реттеу, саяси ықпал көрсету және аймақтық интеграция стратегиясының бір бөлігі.
Володиннің айтуынша, ұсыныс тек орыс тілі ресми мәртебеге ие елдердің азаматтарына қатысты. Ал басқа елдердің азаматтары Ресейде жүргізуші ретінде жұмыс істеу үшін экзамен тапсырып, Ресейдің жол қозғалысы ережелерін меңгеріп, ресейлік куәлік алуға міндетті.
Бұл қадам – сыртқы саясат пен ішкі еңбек нарығын бір мезгілде реттеудің тәсілі. Негізгі мақсат – орыс тілі ортақ елдерден келген жұмысшылардың ресейлік нарыққа тез бейімделуін жеңілдету, ал басқа елдерден келгендерге қатаң талап қою арқылы басымдық беру.
Қазіргі уақытта Ресейде өзбек және тәжік жұмысшыларының жағдайы қиындап келеді. Олар дәстүрлі түрде такси, жеткізу, құрылыс секілді секторларда жұмыс істейтін, бірақ көптеген қалаларда шетелдіктерге патент бойынша жұмысқа шектеу қойылды.
ЕАЭО елдерінің азаматтары (Қазақстан, Қырғызстан, Армения, Беларусь) бұл шектеуден босатылған: олар ресейліктермен бірдей құқықпен жұмыс істей алады. Сол арқылы Ресей саяси қысымды білдіріп отыр: ЕАЭО-ға қосылмаған елдерге экономикалық қысым жасау.
Мысалы:
-
Тәжікстан 2023 жылы ЕАЭО-ға қосылудан бас тартты.
-
Өзбекстан 2020 жылдан бері бақылаушы статусымен қатысып келеді, бірақ бір уақытта Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру туралы келіссөз жүргізуде.
Екі елдің де Ресейге тәуелділігі жоғары: халықтың көп бөлігі Ресейде жұмыс істейді, ал отанында жұмыс табу мүмкіндігі шектеулі.
Бұған қарап, ұсынысты тек еңбек тиімділігін арттыру қадамы деп қарауға болмайды. Бұл – саяси сигнал: ЕАЭО-ға қосылған немесе одаққа жақын елдерге артықшылық беріледі, ал басқаларына қысым жасалады.
Орталық Азия үшін бұл – сабақ: экономикалық байланыс тек қана пайда әкелмейді, ол саяси ықпал құралына айналуы мүмкін. Тәжікстан мен Өзбекстанның жағдайы дәл осыны көрсетеді: экономикалық тәуелділік, жұмыс күшінің ағыны, шетелдік нарықтағы шектеулер – барлығы саяси құрал ретінде қолданылады.
Ресейдің бұл бастамасы – тек жүргізуші куәлігін тану туралы ғана емес.
Бұл – еңбек миграциясын реттеу, саяси қысым жасау және тілдік орта арқылы ықпал ету механизмі.
Орталық Азия елдері үшін басты сабақ: экономикалық байланыстардың қауіпсіздігі тек ақшаға ғана емес, саясатқа да байланысты. Бүгінгі жеңілдік ертеңгі тәуелділіктің бастауы болмауы керек.