Несие карталары – америкалықтардың басына түскен ауыр жүк

33


Munarmedia.kz 18.10.2025 /Астана/ Кредиттік қарыз мөлшері тарихи шекке жетті

Америкалықтар бүгінде өздерінің қаржылық мүмкіндігінен асып, қарыз құрдымына батуда. АҚШ-та тұтынушылық несие дағдарысы ушығып барады. 2025 жылдың тамыз айында АҚШ үй шаруашылықтарының несие карталары бойынша жалпы қарызы 1,33 триллион долларды құрап, тарихи рекордты жаңартты.

Бұл сандар жай ғана статистика емес – бұл миллиондаған отбасының күнделікті күйбең тіршілігінің ауыр көрінісі. АҚШ-та әрбір отбасына шаққандағы орташа қарыз көлемі 10 668 долларды құрап отыр. Бұл тек картадағы берешек қана. Үй несиесі, автокөлік несиесі, студенттік қарыз – бұл есепке кірмейді.

Қай штаттарда қарыз ең көп?

АҚШ-тың кейбір штаттарында бұл мәселе тіпті күрделене түскен. 2025 жылдың екінші тоқсанындағы деректерге сәйкес, ең жоғары орташа берешек көрсеткен өңірлер:

  • Гавайи — 15 100 доллар

  • Калифорния — 13 800 доллар

  • Аляска — 13 600 доллар

  • Нью-Йорк — 12 900 доллар

  • Техас — 12 800 доллар

  • Флорида — 12 600 доллар

Бұл тізімдегі штаттар – әдетте өмір сүру құны ең жоғары өңірлер. Яғни, қымбат баспана, жоғары коммуналдық төлемдер мен инфляция аясында адамдар күнделікті шығындарын жабу үшін несиелік ресурстарды шамадан тыс пайдалануға мәжбүр.

Қарыздың күрт өсуі нені білдіреді?

Қаржы сарапшылары бұл тенденцияны аса қауіпті деп бағалап отыр. Қарыздың бұлайша өсуі:

  • Экономикалық тұрақсыздықты күшейтеді;

  • Төлем қабілетсіздігінің артуына әкеледі;

  • Жеке банкроттықтар санының күрт көбеюіне себеп болады;

  • Ал түптеп келгенде, жеке отбасы ғана емес, бүкіл қаржы жүйесі тәуекелге ұшырайды.

Несиелік карта бойынша пайыздық мөлшерлемелер де рекордтық деңгейде – көп жағдайда жылдық 22–25%-ға дейін жетеді. Бұл дегеніміз, қарызы бар адамдардың ай сайын төлейтін сомасы тек өсіп, негізгі қарыз азаймайды.

Америкалық арман ба, әлде қарыз қақпаны ма?

XX ғасырда «америкалық арман» ұғымы жақсы өмір сүруге, үй алуға, отбасы құруға деген үміттің символы болды. Бірақ бүгінгі таңда бұл арман – көпшілік үшін несиемен өмір сүруді білдіретін ұғымға айналғандай. Қазір АҚШ-тағы миллиондаған адам күнделікті тамағын, бензинін, коммуналдық қызметтерін кредиттік картамен төлейді.

«Сатып ал да, кейін төле» қағидасы өмір сүру салтына айналған. Алайда кейін төлеу – кейде жылдар бойы шынжырға байланумен тең.

Дағдарыстан жол бар ма?

Қарыз дағдарысын шешудің оңай жолы жоқ. Бұл мәселе — тек жеке қаржылық сауаттылыққа ғана емес, бүкіл экономикалық модельге байланысты. Америкалық экономистер «қаржы жүйесін қайта қарау керек» деп отыр:

  • Несиелік ұйымдардың пайыздық саясатынан бастап,

  • Тұтынушылық мәдениет пен табысты қайта бөлу жүйесіне дейін.

Ал қарапайым америкалық үшін бұл статистика – күн сайынғы таңдау мен күйзелістің көрінісі.



АвторАдмин
Категория Экономика