Қырғызстанның президенті Садыр Жапаров «Кабар» агенттігіне берген сұхбатында орамал — бұл дәстүрлі киімнің бір бөлігі, ол ешқашан тыйым салынбайтынын айтты. Ал бет-жүзді жасыратын никаб пен паранжа муфтияттың шешімі бойынша тыйым салынған.
«Никаб тек көзді ашып көрсетеді, ал паранжа бет-жүзді толық жабады, олар муфтияттың шешімімен тыйым салынған. Біздің әйелдер оларды ешқашан кимеген, сондықтан бұл мәселені көтермеу керек», — деді Жапаров.
Президенттің айтуынша, полиция рейдтер кезінде ашық беті бар әйелдерді тоқтатпауы керек. Сонымен қатар, мемлекет никаб пен паранжаға қарсы шығуы қажет, өйткені бұл қоғамдық қауіпсіздік үшін маңызды, деп қосты ол. «Бұл биліктің саясаты емес, бұл муфтияттың Қырғызстан мұсылмандарына қойған ережесі мен заңы. Ал біз, билік ретінде, осы заңдардың орындалуын қамтамасыз етуіміз керек», — деді президент.
«Sputnik Қырғызстан» агенттігінің хабарлауынша, Қырғызстанда қоғамдық орындарда никаб киюге 20 мың сом көлемінде айыппұл салынады. Милиция рейдтер жүргізіп, бет-жүзін жасырып жүрген адамдарды анықтап жатыр. Жалал-Абад және Сузактағы тұрғындарға түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, жақында қабылданған заң бойынша никаб киюге тыйым салынғаны ескертілді. «Turmush» ақпарат агенттігінің хабарлауынша, рейдтер кезінде тұрғындарға никаб пен паранжаны киюге тыйым салынғаны туралы айтылып, кейбіреулер бұл туралы бұрын білмегенін білдірді.
Имамдар бұл шешімді ашық қолдап жатыр, ал Қырғызстанның Ұлттық қауіпсіздік мемлекеттік қызметі (ГКНБ) көпшілік бұл жаңалықты оң қабылдағанын хабарлады. Дегенмен, құқық қорғаушылар мен заңгерлер Жапаровтың осы шешімін муфтияттың фәтуәсіне негіздегенін сынға алуда, деп жазады «Kaktus Media».
«Кылым шамы» құқық қорғау ұйымының жетекшісі Гулшайыр Абдирасулова президенттің мәлімдемелерінің шындыққа жанаспайтынын айтты. Оның айтуынша, тексерулер қаңтар айында Жапаров қол қойған Құқық бұзушылықтар кодексіндегі өзгерістер негізінде жүргізілген. Ол заңға 127-1 бап қосылған, бұл мемлекеттік органдар мен қоғамдық орындарда бет-жүзді жасыруға тыйым салып, бұзғаны үшін айыппұл салуды көздейді. Президенттің мәлімдемесі азаматтарды шатастырып, мемлекеттік қызметтің бейтараптығына нұқсан келтіруі мүмкін деп айтты құқық қорғаушы.
«Мемлекеттік органдар тек елдің заңдарына сүйенуі керек, діни ұйымдардың фәтуәсі немесе ішкі құжаттарына емес», — деп заңгер Таттубубу Эргешбаева Қырғызстанның зайырлы мемлекеттігін қорғады.
Никаб пен паранжаға тыйым салуды қолдаушылар бұл киім элементтерінің «мұсылман радикализмі мен фундаментализмінің символына айналғанын» айтып, тыйым салуды қолдайтын мұсылман дін қызметкерлерінің пікірін алға тартты. Олар Өзбекстанда 2023 жылы тыйым салынғанын, Тәжікстанда 2024 жылы хиджабқа тыйым салынғанын, ал Түркменстан мен Әзірбайжанда да халықаралық террористік ұйымдармен байланысты киімдердің киілуіне қарсы екенін атап өтті. Әзірбайжанда 2010 жылдан бері мектептер мен университеттерде хиджаб киюге тыйым салынған. Әзірбайжанда 2011 жылы исламшылдардың наразылықтары қатал басылды, митингілердің ұйымдастырушылары қатаң жазаланды.
Өткен жылы Қазақстан Мұсылмандары Діни Басқармасы да қоғамдық орындарда никаб киюге тыйым салуды қолдаған еді. Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ұлттық киімді таңдауға шақырып, бет-жүзді жасыратын қара киімдерге қарсы екендігін айтты. Тоқаевтың айтуынша, қара киімдер Қазақстан халқының дүниетанымына қайшы, бұл діндар фанатизмнің әсерінен келген көшіру болып табылады.