Қазақстандағы сарапшылар қауымдастығында популизм, саясат және толеранттылық тақырыбында пікірталас басталды. Бұл мәселе Мәжілісте үкімет сағатында депутат Еділ Жаңбыршиннің эмоцияға толы сөзінен кейін көтерілді.
Барлығы дүйсенбі күні депутаттардың авиация саласындағы жағдайды, соның ішінде «Эйр Астана» компаниясының жұмысын қатаң сынауынан басталды. Мәжіліс депутаты Сергей Пономарев Қазақстанның әуе саласындағы артықшылықтарын көршілес елдердің пайдасына жоғалтқанын, ал әлемдік алпауыттар – «Lufthansa» мен «KLM» жергілікті монополистердің мүддесіне орай елден кеткенін айтты. Оның әріптесі Абзал Құспан тұтынушылардың құқықтары бұзылып жатқанын, рейстердің кешігетіні мен тоқтатылатынын, алайда компанияның бұған жауапкершілік артпайтынын жеткізді.
Еділ Жаңбыршин өз кезегінде «Эйр Астана» компаниясын «жергілікті нарықта құдайға айналғандай» деп сипаттап, оның жұмысын тексеруді ұсынды. Ол тікелей компания басшысы Питер Фостерге қарата: «Күлмеңіз, мырза Фостер, бұл күлкілі емес. Сіз Парламентте отырып, бізді адам құрлы көрмейсіз. Біз сізге Африкадағы ештеңе түсінбейтін "аборигендер" емеспіз, біз – халық өкілдеріміз», – деп ашуланды.
Отырыстың трансляциясы кезінде экранда Питер Фостер көрсетілді, ол депутаттың сөзіне күліп тұрғандай болды. Кейін ол «Эйр Астана» монополист емес екенін, бірақ өзін-өзі қамтамасыз ете алатынын және бәсекеге қабілетті екенін айтты. Журналистермен әңгімеде Фостер Мәжіліс депутаттарының халық өкілдері ретіндегі міндеттерін орындап, маңызды мәселелерді көтеріп жатқанына құрметпен қарайтынын мәлімдеді.
Вашингтондағы Мемлекеттік саясат мектебінің ғылыми қызметкері Олжас Жораев бұл мәлімдемені «біліксіз популизм» деп атады. «"Аборигендер" терминінің мағынасын түсінбеген депутат африкалық континент тұрғындарын ашық түрде қорлап, өзінің білімсіздігі мен нәсілшіл көзқарасын көрсетті», – деді ол.
Саясаттанушы Ғазиз Әбішев бұл пікірталасқа өз көзқарасын білдірді: «Депутаттың бүкіл континентті кемсітуге ниеті болғанына сенбеймін. Бұл – кеңестік кезеңнен қалған фигуративті сөйлем ғана. Уақыт өте келе, адамдардың ультралибералды риторикаға үйренуі қиындай түседі», – деді ол.
Бұл пікірталас Қазақстанның Африка елдерімен ынтымақтастығын кеңейту аясында өрбіп отыр. Жақында Қазақстан мен Гвинея-Бисау Республикасы арасында мемлекет басшылары деңгейінде көпжақты келіссөздер өткен болатын.
Сонымен бірге, қазақстандық Telegram-арналарда елдің табиғи ресурстарын «шыны моншақтарға» айырбастау туралы пікірлер жиілеп кетті. Бұл, әсіресе, елдегі 70,5% кен өндіру қуатының шетелдік компаниялардың, оның ішінде АҚШ, Ұлыбритания және Еуропа Одағының бақылауында екендігі туралы мәлімдемелер аясында айтылуда.