Ресейдің Украинадағы арнайы әскери операциясының басталғанына 1075 күн толуына үш апта қалды. Осы оқиға қарсаңында ақпараттық теңгерімділікті сақтау мақсатында украиналық Freeдом ТВ, dialog.ua, америкалық Foreign Policy журналы, британдық Reuters агенттігі ұсынған мәліметтермен қатар, ресейлік блогер "Энергия на шару" жазбалары мен сарапшы Анатолий Несмиянның пікірлерін аударып ұсынамыз. Бұл материал Sonin.mn сайтының ресми ұстанымын білдірмейді.
"Энергия на шару": Ресей армиясының шығындары мен тактикасы
Ресейлік блогер "Энергия на шару" мәліметінше, үш жылға созылған соғыстың салдарынан Ресей 300 000 сарбазынан айырылды, тағы 700 000 әскери ауыр жарақат алған және мүгедек болып қалған. Бұл санды салыстырар болсақ, Орел қаласының бүкіл халқы жойылғандай көрініс байқалады.
Ресейдің әскери тактикасына тоқталсақ, Часов Яр қаласының қазіргі жағдайы 1945 жылы Хиросимаға тасталған атом бомбасының салдарымен теңестіріледі. Қаланы толық қиратқаннан кейін оны "босатылған аумақ" деп жариялау Ресейдің әскери стратегиясына айналды. Осылайша, қалалар қирандыларға айналғаннан кейін ресейлік әскер мемлекеттік жалау тігумен ғана шектелуде.
Ресей армиясының жойқын шығындары және кадр тапшылығы
Ресейлік әскери сарапшы Анатолий Несмиян алдағы алты айдың ішінде соғыс Ресей үшін аяқталуы мүмкін деп болжайды. Себебі адам ресурстарының жетіспеушілігі шегіне жетіп отыр. Ресейдің көптеген аймақтарында әскери қызметке еріктілерді жалдау деңгейі күрт төмендеді: Мәскеуде бұрын күніне 250 ерікті тіркелсе, қазір 40 адамға дейін азайған.
Фронтқа жаңа сарбаздарды көбірек жібергеннің өзінде, олардың тиімділігі төмен. Болжам бойынша, жақын арада Ресей әскери қызметкерлеріне ақшалай төлем жасау мүмкіндігінен айырылуы ықтимал. Осы жағдайға байланысты Путин алдында екі ғана таңдау қалды:
1. Жаппай мәжбүрлі мобилизация енгізу
2. Фронттағы жағдаймен келісіп, бейбіт келіссөздерге бару
Егер жағдай осылай жалғаса берсе, Солтүстік Корея Ресейден алыстап, Ким Чен Ын өз әскерін Украина майданынан шығарып алуы мүмкін. Солтүстік Кореяның әскери көмегі алдағы екі айда тоқтауы мүмкін екендігі де айтылып жатыр.
АҚШ санкциялары және Ресейдің энергетикалық экспортына қауіп
Путин әскери агрессиясын жалғастыруға шешімді болса, АҚШ-тың бұрынғы президенті Дональд Трамп Кремльге қысымды күшейтетін мәлімдемелер жасай бастады. Оның айтуынша, егер Ресей бейбіт келіссөздерден бас тартса, АҚШ Ресейдің бүкіл экспортын санкциялауы мүмкін. Бұл әсіресе энергетика секторына ауыр соққы болмақ.
Foreign Policy журналының жазуынша, 2024 жылдың қаңтарынан бастап енгізілген мұнай санкциялары Ресейге үлкен экономикалық қауіп төндіреді. Санкциялар Ресейдің "көлеңкелі танкерлік флотын" нысанаға алады. Сонымен қатар, санкциялардың екінші толқыны Қытай және Үндістан банктері мен мұнай өңдеу зауыттарына бағытталмақ.
Егер бұл шектеулер іске асса:
Ресейдің мұнай экспорты күрт азаяды
Мұнайдан түсетін кіріс төмендейді
Ресейдің көлеңкелі флотына қарсы санкциялар күшейеді
Қазірдің өзінде Еуроодақ Ресейге тиесілі 70 танкерге қарсы жаңа санкция пакетін талқылауда. Бұл Ресейдің ірі мұнай компанияларының "Газпром нефть", "Сургутнефтегаз" активтерін бұғаттауға бағытталған. Трамп билікке келсе, бұл санкциялар одан әрі қатаңдауы мүмкін.
Украина әрекеті: Ресей мұнай өңдеу зауыттарына соққы
Украина Ресейге қарсы жаңа стратегияны іске асыруда: дрондармен мұнай өңдеу зауыттарына (НПЗ) соққы жасау. Нәтижесінде 2024 жылы Ресейдің мұнай экспорты 20%-ға төмендеді. Бұл тікелей зауыттарды жоймағанымен, өндірістің тоқтауына және Кремль бюджетінің азаюына алып келді. Осылайша, Украина Батыстың санкциялық қысымына қосымша соққы жасауда.
Ресейдің экспорттық нарығы құлдырауда
Қытай мен Үндістанға тәуелді Ресей енді АҚШ санкцияларына байланысты негізгі сатып алушыларын жоғалтуы мүмкін. Reuters мәліметінше, Ресей экономикасының негізгі бөлігі мұнай экспортына тәуелді, ал бұл саладағы қиындықтар оның бүкіл қаржы жүйесіне қауіп төндіруде.
Қытайдың Шаньдун өңіріндегі зауыттар күніне 400 000 баррель өңдейтін, бірақ импортты қысқартуда.
Үндістандағы Bharat Petroleum компаниясы 2024 жылдың наурыз айына дейін Ресей мұнайынан толықтай бас тартпақ.
Бұл елдер енді Таяу Шығыс, Африка және АҚШ мұнайын көбірек сатып алуға көшуде.
Ресей тарихындағы ең ауқымды санкциялық соққыны алудың алдында тұр. Егер бұл шектеулер толық күшіне енсе, Кремль алдында тағы бір дилемма пайда болады:
1. Келіссөздерге барып, санкцияларды жеңілдету
2. Экономикалық құлдырауға бет алу
Ресей әскери операциясын жалғастырған сайын, оның ресурстық, экономикалық және адам капиталы шығындары арта түсуде. Украина өз кезегінде Батыс санкцияларымен бірге әскери нысандарға соққы беру арқылы Кремльдің қаржылық ахуалын әлсіретуде. Енді Ресей алдында таңдау бар: келіссөздер арқылы жағдайды реттеу немесе экономикалық дағдарысты бастан кешіру.