Украинамен соғыс бастаған Путин Батысты Ресей талаптары негізінде бейбітшілікке мәжбүрлеудің жолын іздеген еді. Алайда оқиғалар солай өрбіп жатыр, тіпті Украинадағы гипотетикалық жеңіс оның бұл мақсатына жетуіне кері әсер етуі мүмкін.
Жыл сайын Владимир Путиннің дәстүрлі үлкен баспасөз конференциясы барған сайын жалықтыратын және болжамды болса да, оның көңіл-күйінің, басымдықтарының, үміттерінің және шынайылықты қабылдауының маңызды көрсеткіші болып қала береді. Биыл бұл конференцияға ерекше қызығушылық бар, өйткені соғыс пен бейбітшілік, Дональд Трамппен ықтимал байланыстар мен Украинамен келіссөздер туралы мәселелер қозғалды.
Путин өзін бұрынғыдан да сенімді, «тарихи әділдігіне» және соғысты Ресей талаптары бойынша аяқтай алатынына сенген күйде көрсетті. Бірақ оның көңіл-күйі ауыр: Батыс элиталарының, әсіресе ауысымнан кейін, күткен «қалыпқа келуі» соғыс пен Ресейге қатысты прагматикалық көзқарасқа әкелмеді.
Путиннің басты алаңдаушылығы оның бүкіл сөзінде айқын көрінді: Украина тағдыры, жаһандық қауіпсіздік және стратегиялық мәселелер бойынша сөйлесетін адамы жоқ.
Ресей президенті еуропалық мемлекеттердің ұлттық болмысын жоғалтып, тәуелсіздігінен айырылып бара жатқанын айтты. Ол әсіресе немістердің «суверенитеттің өзегін» жоғалтуына өкініш білдірді. Еуропаға құлдырау мен деградация болжай отырып, ол Жак Ширак, Хельмут Коль, Сильвио Берлускони секілді саясаткерлердің дана әрі прагматиктік үлгісін аңсады.
Бұл оның қазіргі шындықты қабылдауындағы айырмашылықты көрсетеді: бүгінгі Еуропа толығымен АҚШ-қа тәуелді болғандықтан, тіпті консервативті саяси күштер де геосаясатқа ықпал ете алмайды.
Путин кез келген келіссөзге дайын екенін көрсетуге тырысты, бірақ маусымда Киевке ультиматум қойғаны туралы үндемей қалды. Оның айтуынша, Украина жеңіліс тапты, ал ресейлік армия күн сайын «шаршы шақырымдап» жер басып алуда.
Ресейдің Украинадағы жеңісіне сенімін арттырған тағы бір жайт – «Орешник» қаруының қарашада қолданылуы. Путин бұл қару туралы мақтанышпен әңгімелей отырып, ядролық қауіп-қатерді ұмытты. Тіпті Батысқа «технологиялық тәжірибе» ұсынды: «Қорғаныс күштері шоғырланған нысанды таңдасын, біз сол жерге соққы жасаймыз».
Алайда, Путин үшін әскери жетістіктер қарсыласын келіссөздерге мәжбүрлеуге жеткізбейді. Ол Еуропада да, Украинада да сөйлесетін адам жоқ деп есептейді.
Украина бойынша екі нұсқаны ұсынды: келіссөздер қазір басталса, Украинаны Жоғарғы Рада басқаруы тиіс; егер кейін болса, онда жаңа президент келуі керек. Ал Зеленскиймен келіссөздер болмайды.
Трамппен ықтимал келіссөздерге де Путин аса ынталы емес. Оның айтуынша, Трамптың мақсаты уақытша танымалдық жинау ғана, ал Ресей соғысты тоқтату үшін бастамағанын меңзейді.
Осылайша, Путиннің басты мақсаты – Украина мемлекеттігін құлатып, ел элитасын әлсірету. Бірақ бұл үшін тіпті әскери үстемдік те жеткіліксіз, ал Ресей экономикалық және адами шығындарға тап болып отыр.
Соған қарамастан, Путин бейбітшілік келісімдері сәтсіз болса да, соғысты жалғастыруға дайын екенін анық көрсетті.
Украинамен соғыс бастаған Путин Батысты өз шарттарымен бейбітшілікке мәжбүрлемек болды. Бірақ бұл соғыс оның мақсатына жетуін қиындатып жіберуі мүмкін.
Асылбек Байжұмаұлы