Самарқандта өткен Орталық Азия-Еуропалық Одақ саммиті — халықаралық қатынастардың жаңа кезеңіне өтудің маңызды қадамы. Бұл тарихи шара екі аймақтың арасындағы ынтымақтастықты жаңа деңгейге көтеріп, оларға өзара тиімді серіктестікті дамыту мүмкіндігін берді. Қазіргі уақытта халықаралық қатынастардың өзгеріп жатқанын ескере отырып, Орталық Азия мен Еуропалық Одақтың стратегиялық байланысы жаңа деңгейге көтерілді. ЕО мен Орталық Азияның географиялық орналасуы мен стратегиялық маңызы аймақтағы серіктестікке тың серпін беріп отыр.
Саммиттің басты ерекшелігі – Еуропалық Одақтың жаңа жетекшілерінің қатысуы. Еуропалық Кеңес президенті Антониу Коста мен Еуропалық Комиссия президенті Урсула фон дер Ляйеннің қатысуы бұл кездесуді айтарлықтай маңызды етіп көрсетті. Олардың қатысуы ЕО мен Орталық Азия арасындағы байланысқа жаңа серпін беретіндігін және екі тараптың мүдделерінің сәйкес келетінін көрсетеді. Бұл саммит тек дипломатиялық тұрғыда ғана емес, сонымен қатар, екі аймақ арасындағы стратегиялық серіктестіктің жаңа кезеңін бастаушы маңызды кезең болып табылады.
Орталық Азияның географиялық және табиғи ресурстар тұрғысынан алып қарағанда, аймақта үлкен әлеует бар. Бұл аймақ өзінің күн, жел, гидроэнергия, жасыл сутек сияқты табиғи энергетикалық көздерімен танымал. Осы ресурстарды тиімді пайдалану үшін ЕО үлкен рөл атқара алады. Мысалы, Каспий теңізінің жасыл энергетикалық коридоры жобасы — Орталық Азия елдерінің жаңартылатын энергия көздерін Еуропаға жеткізу үшін маңызды мүмкіндіктер ашады. Бұл жобалар Орталық Азияның жасыл энергетика саласын дамытуға ықпал етіп, аймақтың экономикасына оң әсерін тигізеді.
Сондай-ақ, цифрлық инфрақұрылым саласында да айтарлықтай мүмкіндіктер бар. Цифрлық экономикадағы жаңа талаптар мен қажеттіліктерді ескере отырып, Еуропалық Одақ Орталық Азияға цифрлық инфрақұрылымды жетілдіруге көмек көрсетуі мүмкін. ЕО өз тарапынан аймақтың цифрлық дамуында алға жылжуға қаржылық және техникалық қолдау көрсетіп, интернетке қолжетімділікті арттыруға көмектесе алады. 2022 жылы Самарқандта өткен Глобалды Двер Есебі форумында ЕО Орталық Азияға цифрлық инфрақұрылымды дамыту үшін 40 миллион еуро бөлетінін жариялаған болатын. Бұл бастама аймақтың цифрлық кеңістігін дамытуға, интернетке қолжетімділікті арттыруға, сондай-ақ жаңа технологияларды қолдану арқылы аймақтың түрлі салаларында жаңа мүмкіндіктер ашуға бағытталған.
Көлік инфрақұрылымы да аймақтағы маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Орталық Азияның сауда жолдары үшін стратегиялық маңызы бар. Дегенмен, қазіргі уақытта аймақта сауда операцияларын жеңілдететін және тиімділікті арттыратын көлік инфрақұрылымы жетіспейді. Бұл аймақта көлік пен сауда жүйелерін жақсарту үшін үлкен мүмкіндік бар. ЕО өз көмегін ұсына отырып, Орталық Азияның көлік инфрақұрылымын жаңартуға, сауда рәсімдерін жеңілдетуге және кедендік рәсімдерді цифрландыруға көмектесе алады. Бұл шаралар аймақтың сауда әлеуетін арттырып, оның халықаралық нарықта бәсекеге қабілеттілігін нығайтады.
Самарқанд саммиті Орталық Азия мен Еуропалық Одақ арасындағы қарым-қатынастың жаңа кезеңінің бастамасы болып табылады. Бұл екі аймақтың өзара тиімді дамуы үшін маңызды кезең. ЕО мен Орталық Азия арасындағы серіктестік жасыл энергия, цифрлық инфрақұрылым және көлік жүйелерін дамыту арқылы айтарлықтай нәтижелерге жетуі мүмкін. Бұл стратегиялық серіктестік екі аймақтың да экономикалық тұрақтылығын арттырып, халықтың әл-ауқатын жақсартуға мүмкіндік береді.
Орталық Азияның жасыл энергетикалық әлеуеті, цифрлық инфрақұрылым және көлік жүйелерін дамыту бағытындағы серіктестік аймақтың болашағы үшін маңызды қадам болады. Еуропалық Одақ осы салалардағы жұмысын күшейту арқылы Орталық Азияның тұрақтылығын қамтамасыз етіп, оның халықаралық аренада одан әрі бәсекеге қабілетті болуына септігін тигізеді. Сонымен қатар, бұл ынтымақтастық екі аймақтың да ортақ мақсаттары мен құндылықтарына сай, экологиялық тұрақтылықты, экономикалық даму мен әлеуметтік әл-ауқаттың жоғары деңгейін қамтамасыз етеді.
Болашақта ЕО мен Орталық Азия өзара құрмет пен түсіністік негізінде ықпалдастықты одан әрі дамытуы керек. ЕО, өзінің салыстырмалы артықшылықтарын пайдалана отырып, аймақтық тұрақтылықты қамтамасыз ету, жасыл технологияларды енгізу және экономикалық өрлеуді қолдау үшін барлық күш-жігерін жұмсай алады.