Соңғы апталарда әлемдік экономика АҚШ президенті Дональд Трамптың сауда саясатының жаңа кезеңіне куә болды. АҚШ пен Қытай арасындағы сауда шиеленісінің ушығуы, Трамптың импорттық баж салығын бірнеше мәрте арттыруы жаһандық нарықтарға әсер етуде. Алайда күтпеген жайт — Трамптың қатаң мәлімдемелеріне қарамастан, Азия биржалары өсім көрсетуде.
Қытайға бағытталған қысым шаралары
Трамп Қытайға қарсы жаңа баж салығын енгізу туралы екі мәрте жария етті. Алдымен өзінің әлеуметтік желідегі Truth Social парақшасында, кейінірек Ақ үйдегі баспасөз конференциясында осы шешімін нақтылады. Жаңа талаптарға сәйкес, Қытайлық импортқа арналған баж салығы 104%-ға жетуі мүмкін: оның ішінде 20% наурызда енгізілген, 34% — өткен аптада, ал енді оған тағы 50% қосылмақ.
Трамп бұл шаралардың Қытайдың АҚШ-қа жауап ретінде енгізген 34%-дық бажына қарсы жауап екенін айтты. Алайда Қытайдың Сауда министрлігі бұл шешімдерді "қателік үстіне тағы бір қателік" деп атап, қысымға көнбейтінін және өз мүдделерін соңына дейін қорғайтынын мәлімдеді.
"Пауза" болмайды: Трамптың ұстанымы
Трамптың мәлімдеуінше, АҚШ енгізіп жатқан баж салығы шараларына қатысты ешқандай үзіліс немесе кідіріс болмайды. "Біз көптеген елдермен келіссөз жүргізудеміз және бұл — әділ келісімдер болмақ", — деді ол. Бұл мәлімдеме сауда серіктестерімен диалог жүргізілетінін көрсетсе де, Трамптың ымырасыз ұстанымы әлемдік нарықтарға қысым тудыруы мүмкін.
Азия нарықтары: Қайта қалпына келу динамикасы
Қызығы сол, Трамптың бұл қатаң шараларына қарамастан, Азия нарықтары сейсенбі күні қайта қалпына келе бастады. Токио қор биржасының Nikkei 225 индексі сауда күнінің басында 6%-ға дейін өсіп, түске қарай 5,5%-ға дейін түзетілді. Ал дүйсенбі күні бұл индекс 7,8%-ға төмендеген болатын.
Осыған ұқсас өсім Австралия, Оңтүстік Корея, Гонконг және Шанхай нарықтарында да байқалды. Бірақ Тайвань мен Сингапур, сондай-ақ Индонезия және Таиланд биржаларында керісінше төмендеу үрдісі сақталды.
Сауда әріптестерімен келіссөздер
Трамптың айтуынша, АҚШ басқа елдермен сауда келіссөздерін дереу бастайды. Сол күні-ақ ол Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяхумен кездесіп, Израильмен арадағы сауда теңгерімін түзетуге уәде алды. Израильден келетін импортқа 9 сәуірден бастап 17% баж салығы енгізілмек.
Сонымен қатар Жапония да АҚШ-пен келіссөз жүргізуге дайын екенін білдірді. Жапон делегациясын экономика министрі Рёсеи Акадзава басқарады. АҚШ қаржы министрі Скотт Бессенттің айтуынша, Жапониядан бөлек 50-70 ел сауда келіссөздеріне сұраныс жолдаған.
Еуроодаққа қарсы сын
Трамп Еуропалық Одақты да сынға алып, "АҚШ-қа қарсы құрылған ұйым" деп атады. Оның айтуынша, ЕО америкалық көліктер мен ауыл шаруашылығы өнімдерін нарығына жібермейді. Осыған байланысты Трамп Еуроодақтан көп көлемде американдық энергоөнімдер сатып алуды талап етіп отыр. 9 сәуірден бастап ЕО-дан АҚШ-қа келетін импортқа 20% баж салығы салынбақ.
Дональд Трамптың тарифтік саясаты халықаралық сауда жүйесіне үлкен өзгерістер әкелуде. Қытаймен, Еуроодақпен және басқа да сауда серіктестерімен арадағы кикілжіңдер АҚШ-тың ымырасыз бағытын көрсетеді. Дегенмен, Трамптың мәлімдемелеріне қарамастан, Азия нарықтарының өсім көрсетуі — инвесторлардың бұл өзгерістерге бейімделу қабілетін және нарықтағы инерциялық сенімділікті көрсетіп отыр. Бұл жағдай жаһандық сауданың алдағы тағдырын айқындайтын күрделі кезеңнің басы болуы мүмкін.