Munarmedia.kz 24.06.2025 /Астана/-Қазақ қоғамы жаппай цифрлануға бет алғанымен, еліміз әлі де ресейлік және қытайлық IT-технологияларға тәуелді. Бұл жағдай Қазақстанның «цифрлық егемендігіне» қауіп төндіреді.
The Times of Central Asia басылымына мақала жазған британ журналисі Джо Люк Барнс бұл мәселені егжей-тегжейлі талдаған. Ол атап өткендей, Қазақстан электронды үкіметті дамытуда әлем бойынша 24-орында тұрса да, шынайы цифрлық тәуелсіздікке жету жолында әлі де көп шаруа атқарылуы тиіс.
— German Marshall Fund аналитикалық орталығының жақында жарияланған баяндамасында Орталық Азия елдері Қытай мен Ресей технологияларына барған сайын тәуелді болып бара жатқаны айтылған. Бұл елдер тек инфрақұрылыммен шектелмей, аймақ мемлекеттерінің деректермен жұмыс істеу, азаматтарды бақылау және сөз бостандығын реттеу тәсілдеріне ықпал етіп отыр. Мәскеу мен Бейжіңнің цифрлық технологиялары – тұтынушыларды өз экономикалық орбитасына тартып, тәуелді етудің құралына айналған, — деп жазады Барнс.
German Marshall Fund сарапшысы Дилан Уэлчтің айтуынша, Орталық Азия елдерінің билігі бұл қатерді жақсы түсінеді. Дегенмен, экономикалық даму мен ішкі тұрақтылықты қамтамасыз ету – олардың басым бағыты, ал бұл үшін цифрлық шешімдер қажет. Қазақстан мен аймақ елдері көпвекторлы саясатты ұстануға тырысқанымен, техникалық тәуелділік таңдау еркіндігін шектейді.
Цифрлық егемендіктің негізгі бес тірегі бар:
-
Желілік инфрақұрылым
-
Ақпарат сақтау қуаты
-
Жеке құрылғылар
-
Цифрлық платформалар
-
Мемлекеттік технологиялық саясат
Осы құрылымның барлық деңгейінде Орталық Азия Қытай мен Ресейдің ықпалына ашық күйде қалып отыр.
Фото: Envato Elements