Munarmedia.kz-Азық-түлік қауіпсіздігі Орталық Азия үшін маңызды тақырыптардың біріне айналып отыр. Аймақтағы экономикалық, климаттық және әлеуметтік факторлар азық-түлік өнімдерінің қолжетімділігі мен сапасына айтарлықтай әсер етуде.
Еуразиялық даму банкі (ЕАДБ) өткен жылы «Еуразия аймағының азық-түлік қауіпсіздігі мен агроөнеркәсіптік әлеуетін дамыту» атты баяндамасында Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) елдері, Өзбекстан және Тәжікстан 2035 жылға қарай 240 миллион өз халқын және 360 миллион басқа елдердің халқын азық-түлікпен қамтамасыз ете алады деп мәлімдеген. Алайда бұл мақсатқа жету үшін бірқатар мәселелерді шешу қажет.
Орталық Азиядағы азық-түлік қауіпсіздігінің негізгі мәселелері
Нарықта азық-түлік бар болғанымен, оны сатып алуға қаржылық мүмкіндіктің болмауы басты проблемалардың бірі болып отыр.
Қырғызстанда халықтың 29,8%-ы (2023 ж.) кедей санатына жатады.
Қазақстанда 4,6% халық ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен өмір сүреді (2024 ж.).
Өзбекстанда бұл көрсеткіш 11%-ды құрайды.
Тәжікстанда 21,2%-ға тең.
Түрікменстанда ресми деректер жарияланбағанымен, елде кедейлік деңгейі жоғары деп есептеледі.
ЕАДБ Орталық Азиядағы азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіретін негізгі үш факторды атап көрсетеді:
Ауыл шаруашылығы жерлерін кеңейтудің шектеулі мүмкіндігі.
Құрғақшылық пен өсіп келе жатқан сұраныс салдарынан күшейе түскен су тапшылығы.
Те[нологиялық прогрестің баяу қарқыны.
Орталық Азияда халық санының артуы ауыл шаруашылығы саласына қосымша жүктеме түсіруде.
ЕАДБ мәліметінше, Қазақстан 2035 жылға қарай азық-түлікпен өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейін 127-143%-ға дейін арттырып, азық-түлік экспорттаушы ел ретінде өз позициясын нығайтады.
Қырғызстан мен Өзбекстан ұлттық бағдарламаларын сәтті жүзеге асырған жағдайда азық-түлік қамтамасыз ету деңгейін шамамен 76-89% және 69-83%-ға дейін арттыра алады.
Ал Тәжікстанда бұл көрсеткіш 56,7%-дан 53%-ға дейін төмендейді деп болжануда.
Орталық Азия елдері үшін азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету экономикалық тұрақтылық пен әлеуметтік дамудың маңызды факторы болып қала береді. ЕАЭО аясындағы ынтымақтастық пен халықаралық келісімдер бұл бағыттағы мәселелерді шешуге ықпал етуі мүмкін.