Munarmedia.kz.28.09.2025 /Астана/ Қостанай облысында заңсыз қоқыс тастайтын орындардың жойылғаны туралы биліктің есебі шындыққа жанаспайды. Бұл фактілерді табиғатты қорғау прокуратурасы ресми түрде растады. Жергілікті атқарушы органдардың есеп беруі мен нақты ахуал арасында үлкен алшақтық анықталып отыр.
Спутниктен көрінген шындық
Екі жыл бұрын Қостанайда құрылған табиғат қорғау прокуратурасы алғаш жұмысын бастағанда, спутниктік мониторинг арқылы 436 заңсыз қоқыс полигоны тіркелген болатын. Бұл деректер жергілікті билікке жолданып, жедел түрде тазалау жұмыстары жүргізілуі тиіс болған.
Шенеуніктер көп ұзамай есеп берді: «Барлық қоқыс алаңдары толық жойылды». Бірақ бұл ақпараттың растығын қайта тексерген прокуратура мүлдем басқа көріністі анықтады.
«134 заңсыз қоқыс орны тек қағаз жүзінде ғана жойылған», – деп мәлімдеді Қостанай облысының табиғат қорғау прокуроры Дамир Аишев. – Экология департаментіне заңбұзушылықтарды жою туралы нұсқама берілді. Алайда бүгінгі күні нақты тек 89 орын ғана жойылған.
Ресми полигондар да талапқа сай емес
Қостанай облысында 239 ресми тұрмыстық қалдықтар полигоны тіркелген. Алайда соның ішінде тек 15-інің ғана санитарлық талаптарға сәйкестігі туралы ресми қорытындысы бар. Бұл – барлық ресми полигондардың шамамен 6 пайызы ғана санитарлық ережелерге сай деген сөз.
Бұл өз алдына тағы бір күрделі мәселені ашып отыр: тұрмыстық қалдықтарды басқару саласындағы жүйелі ретсіздік. Заңсыз қоқыстарды жою былай тұрсын, рұқсат етілген орындардың өзі экологиялық және санитарлық талаптарды орындамайды.
"Комек-Алтын" – рұқсатсыз жұмыс істеп отыр
Аудандық деңгейдегі мысал – Алтынсарин ауданында орналасқан мемлекеттік коммуналдық кәсіпорын «Көмек-Алтын». Бұл мекеме екі жылдан бері экологиялық рұқсатсыз жұмыс істеп келген. Заңсыз жұмыс жасап отырғанына қарамастан, ол қалдықтарды жинау және көму қызметін жалғастырып келеді. Бұл әрекет – тікелей заң бұзушылық қана емес, сонымен қатар қоршаған орта мен халық денсаулығына тікелей қауіп.
Қоршаған орта мәселелері – тек табиғаттың емес, қоғамның да ауруы
Қоғамдық резонанс тудырған бұл жағдай – таза табиғат пен жауапты басқарудың арасындағы күрестің көрінісі. Бір жағында – нақты экологиялық мониторингке сүйенген прокуратура, екінші жағында – «қағаз жүзінде» шешілген мәселелермен есеп беретін шенеуніктер.
Бұл тек Қостанай облысына ғана тән мәселе емес. Қазақстанның көптеген өңірлерінде заңсыз қоқыс алаңдары мен тиісті рұқсатсыз жұмыс істейтін мекемелер мәселесі өзекті. Бұл – экологиялық қауіпсіздіктің ғана емес, мемлекеттік басқару сапасының да айнасы.
Заңсыз қоқыстар мен рұқсатсыз полигондар – бұл тек көзге көрінетін экологиялық мәселе ғана емес, жүйелі бақылау мен есеп берудің әлсіздігін көрсететін дабыл. Қоғам мен табиғаттың қауіпсіздігі үшін қағаз жүзіндегі емес, нақты әрекеттер қажет.