Munarmedia.kz.28.09.2025 /Астана/ Теміртауда биыл көктемде елді дүр сілкіндірген қарт зейнеткерді ұрып-соғу ісі бойынша алғашқы сот отырысы өтті. Бұл оқиға қоғамның ашуын тудырып, балалар мен жастар тәрбиесіне, құқық қорғау органдарының бақылауына қатысты өткір сұрақтар туындатты.
Қылмыс – маска киген қатыгездік
Оқиға 2025 жылдың наурыз айында болған. Жасөспірімдерден құралған топ 67 жастағы зейнеткердің үйіне электрші болып танысып кірген. Үйге ену – алдын ала жоспарланған: олар қарттан ақша талап етіп, қатыгездікпен ұрып-соғып, ұрып-төбелеп, бетіне түкіріп, қорлап, боқтап сөйлеген. Ең сорақысы – бұл азғындық әрекеттер бейнежазбаға түсіріліп, кейін мессенджерлердегі топтарда жарияланған.
Зомбылыққа жауап – тағы зомбылық: Өш алу мен өзінше әділет
Бұл жантүршігерлік видеоны көрген кейбір жергілікті жастар «әділет орнату» мақсатында қылмыскерлерге шабуыл жасап, оларды да соққыға жыққан. Бұл әрекет те бейнетаспаға түсіп, әлеуметтік желіде тарады. Салдарынан екінші топ жасөспірімге де қылмыстық іс қозғалды. Осылайша, бір зұлымдық — басқа бір зұлымдыққа жол ашып, қоғамда заңсыз «самосуд» феномені белең ала бастағаны байқалды.
Сот процесі: тәртіп пен тәрбие жоқ па?
Қазір бұл ауыр қылмыстық іс бойынша 9 адам жауапкершілікке тартылуда: 7 жасөспірім (15 жастан жоғары) және 2 ересек адам. Іс материалдары 15 томнан тұрады — бұл оқиғаның қаншалықты ауқымды екенін көрсетеді.
Алайда алғашқы сот отырысында-ақ айыпталушылардың мінез-құлқы қоғамдағы тәрбиелік дағдарыстың көрінісіндей болды. Олар бас киіммен келген, сотқа құрмет көрсетпей, күліп, түсініксіз жауап берген. Судья оларға сотты құрметтемеу туралы ескерту жасады.
Одан бөлек, айыпталушылардың кейбірі айыптау актісімен таныспағанын айтып, сот процесін 10 қазанға шегеруге мәжбүрледі.
Бюрократия және жауапсыздық: шенеуніктер жазасыз қалмады
Оқиғаның резонансынан кейін Теміртау қаласы әкімінің орынбасарына қатаң сөгіс, ал бірнеше мектеп директорының орынбасарларына тәртіптік жаза берілді. Бұл – жергілікті билік пен білім беру жүйесінің жасөспірімдермен жұмысындағы әлсіз бақылауын айғақтайды.
Қоғам қайда барады?
Бұл жағдай – жасөспірімдер арасындағы қатыгездік, тәрбиенің төмендеуі, әлеуметтік желі мен бейнежазбаның әсері сияқты бірқатар күрделі мәселені ашып отыр. Ең алаңдатарлығы – зорлықты насихаттаудың қалыптыға айналып бара жатқандығы. Заң бұзушылықты ашық көрсету, оны желіге жариялау – жауапкершіліктің жойылып бара жатқанын білдіреді.
Теміртаудағы оқиға – бұл жеке трагедия ғана емес, қоғамдық дерттің көрінісі. Жастар арасында қатыгездіктің артуы, ата-ана мен мектеп тарапынан бақылаудың әлсіреуі, биліктің әрекетсіздігі – мұның барлығы ел болашағына қауіп төндіретін факторлар.
Заң өз жұмысын атқаруы тиіс. Бірақ бұған қоса, тәрбие, адами құндылықтар және жауапкершілік туралы әңгіме қайта күн тәртібіне шығуы қажет. Әйтпесе, бұл – соңғы емес, тек бастамасы болуы мүмкін.