Munarmedia.kz. 21.10.2025 /Астана/-Қазақстан өндірістік қауіпсіздік саласында күрделі сынақтардан өтуде. 2025 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында 934 жұмысшы жарақат алып, олардың 133-і қайтыс болды. Бұл – тек статистика ғана емес, әрқайсысы артында отбасы мен болашақты қалдыратын трагедия.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметіне қарағанда, жарты жылдық есеп бойынша жұмысшылардың жарақат алу коэффициенті мың адамға 0,13. Жарақат алғандардың басым бөлігі өнеркәсіптік аймақтарға шоғырланған: Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Павлодар, Ақтөбе, Атырау және Алматы қаласы.
Ең қауіпті салалар – тау-металлургиялық кешен (17,4%) және құрылыс индустриясы (10,2%). Жарақат себептері әртүрлі: жұмысты дұрыс ұйымдастырмау, қызметкерлердің абайсыздығы, қауіпсіздік ережелерін сақтамау және тіпті жол қозғалысы ережесін бұзу.
Мемлекеттік инспекторлар 730 тергеу материалын құқық қорғау органдарына жолдап, нәтижесінде 211 қылмыстық іс қозғалған. Бұл тек ресми көрсеткіш – шын мәнінде өндіріс орындарында қауіптің деңгейі бұдан да жоғары болуы мүмкін.
Соңғы бес жылда өндірістік жарақаттанушылық 6,7%-ға төмендегенімен, әрбір оқиға Қазақстандағы қауіпсіздік жүйесінің әлі де кемшін тұстарын көрсетеді. Мысалы, биылғы жылда болған ең көрнекті оқиғалар:
-
Қаңтарда Шығыс-Жезқазғандағы «Анненская» шахтасында 5 разрядты ұсақтаушы қаза тапты;
-
Ақпанда «Жомарт» шахтасында тау массасының опырылуы салдарынан 7 жұмысшы қаза болды;
-
Наурызда №57 шахтасында тағы бір жұмысшы қайтыс болды;
-
Мамырда Алматы облысындағы «АзияАгроФуд» зауытында ұн шаңы жарылып, 4 қызметкер қаза тапты;
-
Шілде айында Алель Агро құс фабрикасында өрттен бір адам қаза тапты;
-
Тамызда Шығыс Қазақстан облысындағы Бозанбай ауылында тракторист қайтыс болды;
-
Қыркүйекте Алматы облысында металл қабылдау пунктінде жарылыс салдарынан 3 адам қаза тапты;
-
Қазан айында Жезқазғанда жөндеу жұмыстарында бір қызметкер қаза болды.
Бұл оқиғалар тек жеке өндірістік қателіктер емес – Қазақстандағы өндірістік қауіпсіздік дағдарысын көрсетеді. Мемлекеттің шаралары да бар: 3,2 мың кәсіпорын қауіпсіздік стандарттарын енгізіп, 610 компания халықаралық «Vision Zero – Нөлдік травматизм» жобасына қосылды. Құрылыс нысандарында вертикальды бақылау моделі енгізіліп, 318 компания генеральдық мердігерлерді жауапқа тартты.
Сонымен қатар, Еңбек министрлігі іске қосқан «Онлайн еңбек консультанты» сервисі жұмыс берушілерге талаптарды өз бетімен тексеруге мүмкіндік береді. 50 мыңнан астам кәсіпорын қолданғанына қарамастан, трагедиялар азайған жоқ.
«Өндірістік қауіпсіздік – қағаздағы құжат емес, әрбір жұмысшының өмірі мен отбасының сенімі. Статистика төмендегенімен, жеке оқиғалардың салдары ауыр», – дейді министрліктің өкілдері.
Сарапшылардың айтуынша, қауіпсіздік шараларын жетілдіру мен бақылауды күшейтпейінше, өндірістегі қайғылы оқиғалардың саны азаймайды. Әрбір қайғылы жағдай – тек қана жұмыс беруші емес, қоғам мен мемлекет алдындағы сын.