«Народный» брендіне қайта оралайық (депутаттың бастамасымен бұл тақырып жуырда тағы қозғалған еді). Заңға енгізілетін түзетудің авторлары Кулибаев банкінің Конституциямен байланысты символды теріс пайдаланатынына сенімді. Депутаттар банктер мен жеке компанияларға атауларында «народный» және «халык» сөздерін қолдануға тыйым салуды ұсынады.
50-ден астам депутат қолдаған бұл бастама «Банктер туралы» заңның 7-бабына түзету ретінде рәсімделген. Негізгі бастамашы — депутат Марат Башимов. Ол өзінің Facebook парақшасында «народный» атауы жай ғана әдемі жазу емес, заңдық мәні бар ұғым екенін жан-жақты түсіндірді.
«„Народный“ сөзі ҚР Конституциясында биліктің қайнар көзі – халықпен байланысты. Жеке олигархиялық банк бұл сөзді пайдаланғанда қоғамға қызмет көрсететіні туралы жалған түсінік тудырып, қаржы жүйесіне деген сенімді әлсіретеді», — деп жазды Башимов.
Оның пікірінше, пайда табуға бағытталған жеке коммерциялық құрылымдар мемлекеттілікпен байланысты терминдерді қолдана алмайды. Бұл адал бәсекелестік принциптерін бұзып, әділетсіз жарнама ретінде бағалануы мүмкін.
Депутаттар халықаралық тәжірибеге де сүйенеді: онда «ұлттық», «халықтық» немесе «мемлекеттік» терминдері тек қоғамдық институттарға арналған. Сонымен қатар, олар «халык» сөзін жеке банк қолдануын атауларды қорғау және тұтынушылар құқығын сақтау заңдарын бұзу ретінде қарастыруы мүмкін деп санайды. Ал Газиз Әбішев «народный» сөзінің қолданылуын проблема деп есептемейді.
«Қазақстанның Конституциясы мен заңдарында „народный“ сөзі қандай да бір ерекше саяси институттарға қатысты қолданылатынын көрген жоқпын. Бұл мемлекеттік меншік дегенді білдірмейді. Егер бұл банк қазір құрылса, оны танымал болуға талпыныс деп айтуға болатын еді. Бірақ банк онжылдықтар бойы жұмыс істеп келеді, ешкім оны мемлекеттік деп ойламайды. Мұндай тыйым экономикалық жағдайға зиян келтіруі мүмкін», — дейді саяси сарапшы.
Әбішев сонымен қатар активтерді қайтару комитетін инвесторларды қорғау комитетіне қайта атағанын еске салды:
«Тоқаев негізгісі – инвестициялық климатқа деген сенім екенін түсіндірді. „Халык“ Инвесторлар ассоциациясына кіреді. Мұндай тәуекелдерді талқылайтын тек осы кәсіби қауымдастық болуы керек, эмоционалды пікірлерді айтатын адамдар емес».
Саяси сарапшы Данияр Ашимбаев та өз пікірін білдірді:
«Бұл логикамен „Каспи“-ді қайта атауды сұрауға болады — кім білсін, біреу оның теңізді басқаратынын ойлап қалуы мүмкін. Немесе „Форте“ — тым шетелдікке ұқсайды. Бұл енді тіпті қисынсыз болып көрінеді. Мұндай бастамалардың нақты себептері көбінесе басқа — дағдарыстан назарды сыртқы бейнелерге аудару талпынысында. Әр жолы сылтау одан сайын жасанды болып барады».