Munarmedia.kz.28.09.2025 /Астана/ Абай облысының Мұздыбай ауылында салынып жатқан жол құрылысы жобалау мен бақылау сапасының төмендігін тағы бір мәрте әшкереледі. Әлеуметтік желілерде тараған бейнежазбаларда жолдың іргетасы бірнеше жерден отырып кеткені, тіпті жерге «жұтылып» бара жатқаны анық көрінеді. Бұл жағдай — қазақстандық инфрақұрылым саласындағы классикалық проблемалардың көрінісі: жоба мен жергілікті ерекшеліктер ескерілмей жасалып, нәтиже ретінде қаржы мен сенім жоғалады.
Проблема – топырақта емес, жобада
Көпшілік бұл жағдайды жол құрылысының бірінші қабаты ғана шығар деп болжаса да, негізгі іргетастың шөгуі — елеусіз қалдыруға болмайтын қауіп. Жол төсемінің үстіңгі қабаты қанша сапалы болса да, әлсіз негіздің үстіне салынған жол ұзаққа бармайды.
Мәселенің мән-жайын жергілікті депутат Талғат Баймұрынов түсіндірді:
«Техникалық тапсырмада тек жолды фрезалау, грейдермен тегістеу және таптау жазылған. Ал жер шөгіп, плывун пайда болған тұстарды экскаватормен қазып, таспен нығайтып, қайтадан тегістеу қажет. Бірақ бұл жобаға енгізілмеген, сондықтан мердігер оны өз еркімен жасауға міндетті емес», — дейді ол.
Депутаттың пікірінше, асфальттың сапасы қаншалықты жоғары болса да, алдымен жер астының шөгу мәселесін шешпейінше, ешқандай нәтиже болмайды.
Жергілікті тұрғындар – ескерусіз, су – бақылаусыз
Бұл мәселе жаңадан туындаған жоқ. Мұздыбай тұрғындары жыл сайын көктемгі қар суының жолды шайып кететіні туралы бірнеше рет ескерткен. Жақын маңдағы сайлар мен оврактарда апталап су жиналып, жолды бұзып келеді. Тұрғындар қол қойып, арыз жазған, жиналыстар өткізген, бірақ нақты әрекет болмаған.
Шенеуніктер келді — шешім жоқ
26 қыркүйекте бейнежазба жарияланғаннан кейін ғана аудан әкімінің орынбасары, ТЖД басшысы, ТКШ басқармасы басшысының орынбасары сияқты бірнеше лауазымды тұлға құрылыс орнына келді. Бірақ олардың ешқайсысы нақты шешім қабылдаған жоқ:
-
Жол құрылысын тоқтату туралы шешім де жоқ;
-
Жобаны өзгерту туралы нақты келісім де жоқ.
«Мемлекеттік ақша ауаға кетіп жатыр. Мердігермен келісім жасап, құрылысты уақытша тоқтату керек», — деді депутат Баймұрынов. — «Миллиондаған қаржыны далаға шашсақ, не мәні бар?»
Жүйелі дағдарыстың көрінісі
Бұл оқиға еліміздегі жол құрылысы саласындағы көптеген мәселелердің тек бірі ғана. Жақында ғана Түркістан облысындағы Ақсукент ауылында жүргізілген күрделі жөндеу кезінде жолды кеңейтіп, бірақ тротуар салуды ұмытып кеткен. Соның кесірінен мектепке баратын балалар көлік жолымен жүруге мәжбүр, ал бұл олардың өміріне тікелей қауіп төндіреді.
Асфальт емес, адалдық керек
Абай облысындағы Мұздыбайдағы жол құрылысы мемлекеттік жобалаудың жүйесіздігін, мердігерлердің формализмін және биліктің шешім қабылдаудағы батылсыздығын тағы бір рет көрсетті. Егер жергілікті табиғи жағдайлар мен қауіпті аймақтар алдын ала ескерілмесе, кез келген сапалы құрылыс — уақытша имитация ғана.
Қазақстанға енді косметикалық шешімдер емес, жүйелі реформа қажет:
-
жобалаудан бастап, қабылдауға дейін — толық жауапкершілік пен ашықтық;
-
жергілікті тұрғындардың пікірін ескеру;
-
бақылаушы органдардың дербестігін күшейту;
-
және ең бастысы — қоғам алдындағы шынайы есеп беру.