Munarmedia.kz 07.10.2025 /Астана/ Қытай тамыз айында таза энергия технологияларын 20 миллиард долларға экспорттап, жаңа тарихи рекорд орнатты. Әлемдік энергия нарығында нағыз геоэкономикалық текетірес басталды: АҚШ әлемге өз мұнайы мен газын сатқысы келсе, Қытай керісінше, таза энергия технологияларын ұсынуға ұмтылуда.
Пока басымдық айқын – жеңіс Қытай жағында.
⚙️ Таза технологияның экспорты рекорд жаңартты
Ember атты сараптамалық орталықтың есебіне сүйенсек, Қытай соңғы жылдары электр көліктерін, күн панельдерін, аккумуляторлар мен көміртекті азайтатын өзге де технологияларды үздіксіз өсіммен экспорттап келеді. 2025 жылдың тамызында ғана әлем елдеріне 20 миллиард доллар көлемінде өнім жөнелтілген.
— «Технология бағасы айтарлықтай төмендегеніне қарамастан, Қытай таза энергия экспортының тарихи шегіне жетті», — дейді Ember сарапшысы Эуан Грэм.
Ал АҚШ биыл шілде айына дейін шетелге 80 миллиард доллардың мұнай және газ өнімдерін сатқан. Сол аралықта Қытайдың «жасыл» технология экспорты 120 миллиард долларға жеткен.
Бұл көрсеткіш – екі экономикалық алыптың энергетикалық бағыттағы айырмашылығын айқын бейнелейді.
☀️ Қытайдың күн энергиясы мен электромобиль нарығы
Қытайда күн панельдерінің бағасы арзандағанымен, экспорт көлемі арта түсуде. Тек тамыз айында ел шетелге 46 мың мегаватт қуат өндіретін күн панельдерін жөнелткен – бұл да тарихи рекорд.
Тағы бір маңызды үрдіс – Қытай өнімдерінің енді дамушы елдерге бағыттала бастауы. Биыл экспортталған электр көліктерінің жартысынан астамы Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына кірмейтін мемлекеттерге жіберілген.
🛢️ АҚШ: мұнай мен газға сүйенген саясат
АҚШ Дональд Трамптың бірінші президенттік мерзімінде басталған, кейін Джо Байден кезінде де жалғасқан мұнай мен газ өндірісін ұлғайту саясатын жалғастыруда. Қазір ел энергетикалық тәуелсіздікке жетіп, таза экспорттаушы мемлекетке айналды.
Алайда Трамптың екінші мерзімінде қабылданып жатқан жаңа саясат – жасыл секторды әлсіретіп, қайтадан көмірсутекке негізделген экономикаға басымдық беріп отыр.
⚡ Геосаяси салдары
Қытайдың энергия нарығындағы ықпалы тек қаржы көлемімен емес, технологиялық үстемдігімен де күшейіп келеді. Бұл ел тек өнім сатып қана қоймай, жаңа энергетикалық инфрақұрылымды экспорттайды.
Ал АҚШ-тың экспорты – тұтынылумен бірге жойылатын отынға негізделген. Бұл айырмашылықты Ұлыбританияның Octopus Energy компаниясының бас директоры Грег Джексон былай сипаттады:
«Таза энергия технологиясы – ұзақ мерзімді актив. Ел бір рет сатып алса, ол онжылдықтар бойы электр өндіреді. Ал газ сатып алсаңыз – ол бір күнде жанып, бітеді.»
🌍 Қорытынды
Бүгінгі таңда Қытай — таза энергия экспортында әлемдік көшбасшы. Ал АҚШ мұнай мен газ сатудан үлкен табыс тапқанымен, болашақ экономикасы жасыл технологияға негізделген әлемде оның артықшылығы әлсіреуі мүмкін.
Энергия экспорты үшін күресте уақытша пайда емес, технология мен стратегия шешуші рөл атқарады — бұл жарыста әзірге Қытай алда келеді.