Telegram мессенджерінде Қазақстан азаматтарының жеке деректерін кез келген адамға тегін ұсынатын бот пайда болды. Жеке мәліметтері интернетке тарағандардың қатарында — цифрлық даму министрі Жаслан Мәдиев пен «Қазақтелеком» басшысы Бағдат Мусин де бар.
Бұл туралы Мәжіліс депутаты Мұрат Әбенов өзінің Facebook парақшасында жазды. Ол «бақылаусыз цифрландыру — игілік емес, мәселе» екенін айтып, Жаслан Мәдиевтің Telegram негізін қалаушы Павел Дуровты белсенді қолдағанын еске салды.
«Бұл бот Қазақстан азаматтарының бүкіл жеке ақпаратын кез келген адамға тегін таратып отыр. Жоба, шамасы, Ресейден басқарылады, өйткені ол жақта ресейліктер туралы да мәлімет көп. Ашық қолжетімділікте — мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған деректер, мүмкін, eGov базасы жүктеліп алынған», — деп жазады депутат.
Оның айтуынша, боттағы ақпарат нақты уақыт режимінде жаңартылып отырады. Онда азаматтардың туған күндері, ЖСН-дері, мекенжайлары мен телефондары, кіммен бірге тұратыны, қандай пәтер немесе көлік иеленгені туралы мәліметтер бар көрінеді.
«Тексеру үшін қазіргі цифрлық даму министрі (Жаслан Мәдиев) мен бұрынғы министрдің (Бағдат Мусин) аты-жөндерін енгіздік. Нәтижесінде толық ақпарат, eGov-қа тіркелген ұялы нөмірлер, отбасы мүшелерінің деректері шықты», — дейді Мұрат Әбенов.
Депутаттың сөзінше, база шынайы көрінеді: онда телефон нөмірлері, мекенжайлар және тіпті балалардың байланыс деректері де бар. Соңғы жаңарту 2024 жылғы желтоқсанда жасалған. Енді сұрақ туындайды — бұл деректерді кім, қалай таратып отыр? Мәжілісменнің болжамы бойынша, бұл деректерді МЦРИАП-тағы жемқор шенеуніктер жеке пайда үшін сатқан болуы мүмкін.
Мұрат Әбенов Ішкі істер министрлігі мен Бас прокуратура басшыларына жедел шара қабылдауды және тергеу жүргізуді сұрап жүгінді.
«Орда» редакциясы ақпараттың растығын нақтылау үшін Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне (МЦРИАП) ресми сауал жолдады.
Бұл — Қазақстанда жеке деректердің таралуына байланысты алғашқы дау емес. Бар болғаны бір ай бұрын Алматы тұрғындарының ішінде ВИЧ жұқтырғандардың тізімі интернетке тарап кеткені туралы хабарланған болатын.
• Фото: Envato Elements.