Munarmedia.kz.15.10.2025 /Астана/-Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Парламенттік реформалар жөніндегі жұмыс тобының алғашқы отырысын өткізді. Мемлекет басшысы бұл шешім елдің болашағына тікелей ықпал ететін тарихи қадам екенін атап өтті. Оның айтуынша, Парламентті реформалау процесі жан-жақты және ашық талқылауды қажет етеді — бұл іске депутаттар мен саясаткерлер ғана емес, заңгерлер мен азаматтық қоғам өкілдері де атсалысуы тиіс.
Президент жұмыс тобының мүшелері өз миссиясының тарихи маңызын терең түсініп, зор жауапкершілікпен әрекет ететініне сенім білдірді.
Тоқаевтың пікірінше, бір палаталы парламентке көшу халықаралық тәжірибеге толық сай келеді: бүгінде әлем елдерінің үштен екісі дәл осындай жүйемен жұмыс істейді. Қазақстан да «Күшті Президент – Ықпалды Парламент – Есеп беретін Үкімет» қағидасын сақтай отырып, саяси жаңғыру бағытын жалғастырмақ.
Алда – қоғам мен сарапшылардың барлық ұсынысын саралап, реформаны салмақты әрі теңгерімді түрде жүзеге асыру кезеңі тұр.
Президент мұндай ауқымды шешім тек кең қоғамдық талқылаудан кейін ғана қабылдануы тиіс екенін қадап айтты.
«Мемлекеттің болмысына қатысты мәселеде асығыстыққа жол жоқ. Қазақстан – еститін әрі әділ мемлекет, сондықтан әр азаматтың пікірі ескерілуі қажет», – деді Тоқаев.
Реформаның нәтижесінде Конституцияның шамамен 40 бабына өзгеріс енгізу көзделіп отыр. Сонымен бірге ондаған заң мен кодекс те қайта қаралады. Президент бұл көлемді жұмысты жаңа Конституция қабылдаумен салыстыруға болатынын айтып, кәсіби сараптаманың маңыздылығын ерекше атады.
Тоқаев Қазақстандағы саяси жаңғырудың біртіндеп және эволюциялық жолмен жүріп келе жатқанын еске салды.
Сайлау шегін төмендету, Мәжіліс өкілетін кеңейту және парламенттік оппозицияның мәртебесін бекіту – осы кезеңге апарған маңызды қадамдар.
Енді бір палаталы парламентке көшу – сол саяси мәдениеттің дамуы мен қоғамның пісіп-жетілуін айқындайтын заңды жалғасы.
Президент атап өткендей, парламенттік реформа тек Сенатты тарату емес, бүкіл өкілдік билік жүйесін түбегейлі жаңарту мақсатын көздейді.
Мақсат – халықтың мүддесін шынайы бейнелейтін және билік тармақтарының арасындағы тепе-теңдікті сақтайтын тиімді институт қалыптастыру.
Тоқаев реформаны цифрландыру үдерістерімен тығыз байланыстырып, болашақта e-Parlament жүйесі e-Gov сияқты маңызды құралға айналатынын айтты.
Бұл азаматтардың заң шығару ісіне қатысуының жаңа формаларын ашып, шешім қабылдау процесін жеделдетуге мүмкіндік береді.
Президент көппартиялық жүйенің рөлін де айрықша атап өтті. Бір палаталы, партиялық тізім бойынша сайланатын парламент кәсіби саяси диалогты дамытып, популизмге жол бермейді.
Заң шығарушы органның беделі – депутаттардың біліктілігі мен жауапкершілігіне тікелей байланысты.
Тоқаевтың айтуынша, реформаның әрбір тармағы егжей-тегжейлі сараланып, азаматтардың ұсыныстары (e-Otinish және e-Gov платформалары арқылы) міндетті түрде ескерілмек. Өйткені бұл өзгерістер – мемлекеттіліктің іргетасын қайта қарау ісі.
Жұмыс тобының отырысына Мемлекеттік кеңесші Ерлан Қарин төрағалық етті. Талқылауға Мәжіліс депутаттары, партия жетекшілері, заңгерлер мен сарапшылар – Виктор Малиновский, Унзила Шапақ, Айдос Сарым, Никита Шаталов, Азат Перуашев, Елнұр Бейсенбаев және Андрей Чеботарев қатысты.
Тоқаев бастамашы болған парламенттік реформа – Қазақстанның саяси жүйесін жаңғырта отырып, тұрақтылық пен сабақтастықты сақтауға бағытталған қадам.
Бұл – эволюциялық жолмен дамуға, заман талабына сай тиімді билік институтын құруға бағытталған стратегиялық таңдау.