Халықаралық үкіметтік емес ұйым «Репортерлер без границ» жаңартылған баспасөз бостандығы рейтингін жариялады. 2023 жылмен салыстырғанда Қазақстанның позициясы осы тізімде төмендеді.
2024 жылғы рейтингте Қазақстан 180 мүмкін орыннан 142-ші орынға ие болды, ал өткен жылы 134-ші орында болған. Бұл өзгерістің себебі ретінде «Репортерлер без границ» журналисті заңсыз ұстап алу оқиғасын көрсетеді. Қандай журналист туралы айтылып отырғаны нақты көрсетілмеген, бірақ болжам бойынша, бұл «Дикая Орда» арнасының авторы Адилбековқа қатысты шығарылған үкім болуы мүмкін.
2023 жылы Қазақстанда журналистердің құқықтары бұзылу оқиғалары тіркелмеген еді. Дегенмен, жаңа есепте Қазақстан бірнеше рет теріс контексте аталған.
Халықаралық ұйымның Қазақстанға қатысты басты сыны — Киевте оппозициялық журналист Айдос Садыковқа жасалған қастандық. «Репортерлер без границ» бұл қылмысты «Қазақстаннан келген тапсырыс» деп нақты атайды.
«Қазақ блогері Айдос Садыков Киевте, онда ол он жыл бойы босқын ретінде өмір сүрген, атып өлтірілді. 13 күн комада жатты, 2 шілдеде қайтыс болды. Бұл қылмыс Ресейдің толық ауқымды басып кіруімен байланысты емес, оны Қазақстанда ұйымдастырды. Айдос Садыков пен оның әйелі, журналист Наталья Садыкова, Қазақстандағы сыбайлас жемқорлықты баяндайтын Басе арнасының тең құрылтайшылары болған», — деп айтылады есепте.
Жалпы, «Репортерлер без границ» ұйымының айтуынша, Қазақстандағы журналистика сапасы артып келеді, бірақ билік тарапынан БАҚ-қа қысым күшейген, ал ақпаратқа толық бақылау жоқ жалғыз алаң — интернет.
Әлем бойынша 2024 жылы 54 журналист өлтірілді, олардың көбісі Палестин автономиясында (16 адам), екінші орында — Пәкістан (жеті адам), содан кейін Бангладеш және Мексика (әрқайсысында бес адам).
Журналистерді заңсыз ұстап, соттағандар саны да көңіл көншітпейді: әлем бойынша 550 журналист түрмеге қамалған, ең көп ұсталғандар Қытай (124 адам), Мьянма (61) және Израильде (41). Тағы 55 журналист кепілге алынған (көбінесе Сириядағы исламшылдар тарапынан), 95 журналист із-түссіз жоғалған (ең қауіпті ел — Мексика).
Репортерлер без границ» есебінде Қырғызстан да аталған — Temirov Live және Ait Ait Dese YouTube-арналарында жұмыс істеген 11 журналистің ұсталуына байланысты. Төртеуін қазан айында жаппай тәртіпсіздіктерге шақыруы үшін соттады.
Қараша айында мәдениет министрі Аида Балаева Қазақстанда сөз бостандығы мәселесі жоқ деп мәлімдеген еді.