Munarmedia.kz.16.07.2025 ж. /Астана/-Қазақстан Үкіметі құрамында қант мөлшері жоғары сусындарға акциз салуды жоспарлап отыр. Жаңа бастама мақұлданса, газдалған сусындар, энергетиктер және басқа да тәтті өнімдер едәуір қымбаттайды. Бұл денсаулық сақтау министрлігінің халықты артық салмақтан қорғау және қантты тұтыну деңгейін төмендету бағытындағы кезекті талпынысы ретінде қарастырылып отыр.
Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, Қазақстанда семіздікпен күрес барған сайын өзекті мәселеге айналып келеді. Әсіресе балалар арасындағы артық салмақ пен қантқа тәуелділік алаңдатарлық деңгейге жеткен. Министрлік өкілдері тәтті сусындарға акциз енгізу — тек бюджетті толықтыру емес, ең алдымен қоғамдық денсаулықты қорғау қадамы деп санайды.
Алайда бұл бастамаға кәсіпкерлер қарсы пікір білдіруде. Сусын өндірушілер мен бөлшек саудамен айналысатындар акциз енгізілсе, тауар бағасы шарықтап, сұраныс күрт төмендейді деп қауіптенеді. Нарық ойыншылары бұл шараны тұтынушыларға қысым ретінде бағалап отыр.
Қызығы — қазіргі қолданыстағы Салық кодексінде «тәтті сусын» ұғымының өзі нақты анықталмаған. Бұл — жаңа заң жобасы қабылданбас бұрын шешілуі тиіс құқықтық олқылықтардың бірі. Қандай өнімдер акцизге ілігеді, олардың құрамындағы қант мөлшері қалай өлшенеді — мұның бәрі алдағы уақытта реттелмек.
Қазіргі есеп бойынша, заң жобасы 2026 жылға дейін қабылдануы тиіс. Осы уақыт аралығында мемлекеттік органдар, бизнес қауымдастық пен сарапшылар арасында келіссөздер жалғасады деп күтілуде.
Қазақстан — тәтті сусындарға акциз салу идеясын алғаш қозғап отырған ел емес. Мұндай тәжірибе Мексикада, Ұлыбританияда, Францияда және өзге де мемлекеттерде сәтті іске асқан. Алайда бұл бастаманың табысты болуы — тек салық салумен емес, сонымен қатар ақпараттық түсіндіру, денсаулық мәдениетін арттыру және балаларды қорғау шараларымен қатар жүргізілуіне байланысты. Енді Қазақстан билігіне осы нәзік тепе-теңдікті дұрыс табу міндеті тұр.